Behçet hastalığı nedir? Belirtileri Nelerdir? Tanı ve Tedavisi Nasıldır?
Behçet hastalığı otoimmun bir hastalıktır. Bağışıklık sistemindeki bozukluk sonucu ortaya çıkar. Bu yazıda Behçet hastalığı ile ilgili aklınıza takılan soruları bulacaksınız.
Behçet hastalığı nedir?
Aynı zamanda Behçet sendromu olarak bilinen bir hastalık olup, vücudun farklı yerlerinde olan kan damarlarının kronik iltihabi hastalığıdır. Adını, üzerinde bir çok araştırmalar yapan Türk dermatolog ve bilim adamı Hulusi Behçet’ten almıştır.
Behçet hastalığı neden olur?
Vücudun bağışıklık sisteminde yaşanan bozukluk nedeniyle vücudun kendi dokularının hasar görmesi sonucu gelişmektedir. Otoimmun bir süreç olarak tanımlanmaktadır. Vaskülit dediğimiz kan damarlarının iltihaplanmasına bağlı bir hastalıktır. Vücutta herhangi bir damar hasarı ile görülebilir.
Bazı bilim insanları hastalığın genetik faktörlere bağlı olduğu ve bu genlerin herhangi bir tetikleyici faktörlerle aktifleştiği, sonuç olarak Behçet hastalığının ortaya çıktığını savunmaktadır.
Behçet hastalığı kimlerde olur ve risk faktörleri nedir?
Genel olarak Orta Doğu ve Asya bölgelerinde yaşayan insanlarda görülmektedir.
Başlangıç yaşı genellikle 22-35 yaş civarındadır. Genellikle 20-30 yaştaki bireyleri etkiler. Hastaların %10’da tanı kriterleri genellikle 18 yaşına kadar belirlenerek hastalık tanısını almış olur.
Erkek ve kadınlarda eşit oranlarda görülmektedir. Erkeklerde hastalık daha ağır seyreder.
HLA-B5 genine sahip kişilerde bu risk daha yüksektir.
Behçet hastalığının riskleri nedir?
- Kan pıhtılaşma sorunları
- Beyin atar damarlarında anevrizma
- Anevrizma yırtılmaları
- Damar trombozları
- Gastrointestinal sistem kanamaları ve perforasyonları
- Kalp, böbrek, akciğer sorunları
- Sinir sisteminin sorunları
- Körlük
- Denge kaybı
- Felç
Ölüm oranı azdır, ama beyin damar yırtılmaları, mide-bağırsak sistem kanama ve perforasyonlarında (delinme veya yırtılma) ve aynı zamanda damar trombozlarında ölüm riski yüksektir.
Behçet hastalığının belirtileri nedir?
Hastaların şikayetleri kişiden kişiye değişmektedir. Bazen bir biriyle ilgisiz şikayet ve semptomlar görülebilir. Zamanla şiddetlenme ve zamanla hafifleme gibi özelliğe sahiptir. Vücudun etkilendiği yere göre şikayet ve semptomlarla karşılaşılabilir.
- Göz iltihabı – üveit olarak bulgu verir. Kızarıklık, bulanık görme ve ağrı ile seyir eder. Tedavi edilmediğinde körlüğe neden olabilir.
- Deri döküntüleri
- Ağız yaraları – en yaygın belirtilerindendir. Genellikle uzun süren (14 gün veya daha uzun) yaralarda düşünülmektedir. Küçük kabarık lezyonlardan ağrılı ülserlere kadar geniş spektrumda görülebilir. Sıklıkla tekrarlayabilir.
- Genital yaralar
- Eklem ağrıları ve şişlikleri
- Kol ve bacaklarda kan pıhtılaşmasına bağlı kızarıklık, şişme, ağrı ve iltihaplanma görülür.
- Karın ağrısı, ishal ve kanama
- Ateş
- Baş ağrısı ve baş dönmesi
- Denge kaybı
- Felç
Behçet hastalığı tanısı nasıl konulur?
Hastalığın tanısı doktor muayenesi, hastada şikayet ve semptomlara dayanaraktan konulur. Tanıya giden yolda ilk başta yılda en az 3 kez tekrarlamış ağız yaralarının olması önemlidir. Bunun yanında en az daha 2 bulgunun olması gerekmektedir. Bunlar ya deri yaraları, genital yaralar veya göz iltihabı olabilir.
Paterji testi denilen bir testle hastanın derialtına steril bir iğne batırılır ve 2 gün sonra doktor tarafından iğne batırılan alan değerlendirilir. Eğer hastanın bağışıklık sisteminde sorun varsa o alanda kırmızı ve küçük lezyon ortaya çıkar. Bu da en ufak yaralanmaya bile vücudun aşırı duyarlılığını göstererek, Behçet hastalığı açısından tanıya yaklaşmamıza yardımcı olur.
Ayrıca, başka hastalıklar açısından da hastanın kan tahlili istenir ve genel olarak değerlendirilir.
Behçet hastalığı tedavisi nedir?
- Şikayet ve semptomlara dayanarak tedavi planlanır.
- Yaşam tarzının düzenlenir.
- Tekrarlayan ağız içi yaralar için kortizonlu sprey veya solüsyonlar verilebilir.
- Genital ülserler için kortizonlu ilaçlar kullanılır.
- Ağrıkesiciler kullanılabilir.
- Kolşisin, azotioprin, siklosporin, siklofosfamid
Behçet hastalığı iyileştikten sonra tekrarlar mı?
Hastalarda görülen ağız içi, cilt veya genital yaralar 2 içinde iyileşir, ama bir zaman sonra yeniden hastada hastalık bulguları görülebilir. Yani, Behçet hastalığı tekrarlama eğilimi yüksek olan hastalıktır.
Behçet hastalığı olanlar nelerden uzak durmalı?
- Sigara ve alkol
- Hamur yemekleri
- Karbonhidratlı yemekler
- Suni yem ile gıdalanmış hayvani besinler
- Çiftlik tavukları ve balıkları
- Krema, kaymak ve süt tozu
- Patırma, sosis gibi işlenmiş gıdalar
- Tatlandırıcı içeren gıdalar
- Fast-food gıdalar
- Çerezler