Bel fıtığı nedir? Belirtileri ve tedavisi nasıldır?

Bel fıtığı, tıpta lumbal disk hernisi olarak bilinir. Bel ağrısının sık görülen nedenlerindendir. Bu yazıda bel ağrısı ile ilgili aklınıza takılan soruların cevabını bulacaksınız.

Bel fıtığı (Lumbal disk hernisi) nedir?

Belde omurgayı oluşturan 5 adet vertebra kemikleri arasındaki amortisör görevi gören disklerin yırtılması veya kayması sonucu ortaya çıkan klinik tablo bel fıtığı olarak tanımlanmaktadır. 

Bel fıtığının nedenleri nedir ?

Bel fıtığı zorlanma, ağırlık kaldırma, uzun süre aynı pozisyonda kalma, aşırı kilo, çok doğum veya düşme sonrası gelişmektedir. Yaşlanma ve dejenerasyon da bel fıtığının gelişmesi için önemli faktörlerdir. Yaşlandıkça disk dokusu su kaybeder ve diskin elastikliği kaybolur.

Omurgayı oluşturan vertebraların arasında yerleşen ve kıkırdak dokusundan oluşan intervertebral disk dediğimiz yapılardaki hasarlanma sonucu, disk içeriği omurilik kanalının içine doğru yer değiştirir. Bu yer değiştiren kıkırdak dokusu hem omurilik, hem de omurilikten çıkan sinirlere baskı uygular ve sıkıştırır. Bu sinirler de bel, kalça ve bacak bölgelerine giden sinirlerdir.

Bel fıtığının belirtileri nedir?

• Ayaklarda ve bacaklarda karıncalanma ve uyuşukluk
• Bel ağrısı
• Bacak ağrısı
• Ayakta düşüklük
• Hareket sırasında ve otururken zorlanma
• Kaslarda güçsüzlük
• İdrar tutamama
• Denge kaybı ve çabuk yorulma

Bel fıtığı tanısı nasıl konulur ?

Önce hastanın nörolojik muayenesi yapılır, kas gücü ve kas refleksleri değerlendirilir. 

Ardından röntgen, MR ve bilgisayarlı tomografi çekimi yapılarak, disk yırtılması ve sinir basısı tespit edilir.

Elektromyografi (EMG) yöntemi ile basıya maruz kalmış sinirlerin fonksiyonları değerlendirilir.

Bel fıtığının tedavisi nedir?

2 tür tedavi şekli vardır;

Cerrahi olmayan tedavi şekli (konservatif) 

Bu tedavi şeklinin amacı, fıtıklaşma sonucu ortaya çıkan sinir tahrişini azaltmak, hastanın genel durumunu iyileştirerek cerrahinin yan etkileri ile karşılaşmasını önlemektir. 

Bel fıtığı ameliyatı

Konservatif tedavi şekline cevap vermeyen hastalarda uygulanmaktadır. 

Bel fıtığının ameliyatsız tedavisi nasıldır? 

İstirahat

İstirahat rejimi gereğinden fazla olmamalıdır. Çünkü, fazla istirahat da kaslarda güçsüzlüğün artmasına neden olabilir. Bundan dolayı diğer egzersizlerin de yapılmasını engelleyebilir.

Anti-inflamatuar ilaçlar 

Mevcut tahrişin azalması ve iyileşmesine yönelik verilmektedir.

Ağrı kesici ilaçlar

Sinir basısına maruziyet sonrası ortaya çıkan ağrıların hastanın günlük hayat kalitesini bozduğu için verilmektedir.

Egzersiz

Uygun hareketlerin doktor tarafından öğretildikten sonra, yapılması ve kasların güçlendirilmesidir.

Fizik tedavi

Birkaç yöntemi vardır. Ultrasonik ısıtma tedavisi, sıcak ve soğuk uygulama, elektrik uyarıları ve masaj.

Epidural steroid enjeksiyon

Çok şiddetli bacak ağrılarında kullanılabilir. Omurilikten ayrılan sinirlerin etrafındaki boşluğa steroid içerikli ilaçlar enjekte edilir. Bu tedavi şekli fıtığı iyileştirmez, hastanın yaşam kalitesini bir miktar artırır.

Traksiyon (Çekme ve Germe yöntemi)

Hastalarda ağrının bir miktar azaltılması için uygulanabilir. Ama bu işlem fizyoterapist tarafından uygulanmalıdır. Aksi takdirde kötü sonuçlarla karşılaşılabilir.

Korse tedavisi

Bükülebilen ve yumuşak sırt desteği sağlamaktadır. Ağrını azaltır, ama fıtığı iyileştirmez.

Bel fıtığı ameliyatı nasıl yapılmaktadır?

Cerrahi tedavinin amacı fıtıklaşmış diskin sinir sistemine yaptığı basıyı ortadan kaldırılmasıdır. Diskektomi olarak bilinen bu ameliyat ile hasarlanmış disk çıkarılır. Yırtılmış disk çıkarıldıktan sonra sinirdeki tahriş kısa zaman içinde ortadan kalkar ve tam iyileşme sağlanabilir.

Günümüzde bu cerrahi yaklaşım endoskopik olarak veya mikroskop yardımıyla küçük kesiler yapılarak uygulanmaktadır. Ameliyat genel, spinal veya lokal anestezi eşliğinde yapılabilir. Ameliyat ile çıkarılacak diskin olduğu lokalizasyonda cilt üzerinde kesi yapılır. Daha sonra omurga kemiğine ulaşmak için kaslar kemiklerden ayrılır. Sıkışmış siniri bulmak için hemilaminotomi veya hemilaminektomi dediğimiz işlemle küçük bir kemik parçası çıkarılır. Ardından hasarlı ve yırtılmış disk ve parçaları tümüyle çıkarılır, sinir baskısı tümüyle ortadan kaldırılır.

Bel fıtığı ameliyatı ne zaman yapılmalıdır?

• Konservatif tedaviye cevap alınamadığında
• Ağrı şikayetinin ortadan kaldırılamadığı durumlarda
• His veya kuvvet kaybı görüldüğünde
• İdrar kontrolünün kaybında
• Gaita kontrolünün kaybında
• Düşük ayak geliştiğinde

Bel fıtığı ameliyatı acil midir?

Eğer hastanın büyük bir disk fıtığı varsa, mesane ve bağırsağa giden sinirlere bası yapıyorsa, o zaman ameliyat acil şekilde yapılmalıdır. Çünkü bu sinirlere olan bası, mesane ve bağırsak kontrolünün bozulmasına neden olur.

Bel fıtığı ameliyatı sonrası iyileşme süreci nasıl ilerliyor?

• Ameliyattan 5-6 saat sonra hasta hareket ettirilmeye başlatılmaktadır.
• Ameliyattan bir gün sonra eve taburcu edilir.
• Hasta 1 ay içinde iş hayatına dönebilir, araba kullanabilir.
• 3 ay sonra spor yapabilir.

---