Boyun Fıtığı Nedir? Belirtileri ve Tedavisi Nasıldır?

Boyun fıtığı, omurganın boyun kısmını oluşturan vertebra adı verilen kemikler arasındaki diskin yırtılmasıdır. Omurga kemiklerinin ortasındaki kanalda omurilik adı verilen sinir bulunur. Boyun kısmında 7 tane omur ve bunların arasında 5 tane disk bulunmaktadır. Disklerin içinde jel kıvamında bir madde bulunur.

Boyun fıtığı (servikal disk hernisi) nedir?

Boyunda omurgayı oluşturan 7 adet vertebra kemikleri arasındaki amortisör görevi gören disklerin yırtılması veya kayması sonucu ortaya çıkan klinik tablo boyun fıtığı olarak tanımlanmaktadır. İntervertebral diskler ‘’annulus fibrosus’’ adı verilen dış tabaka ve ‘’nucleus pulposus’’ adı verilen merkez tabakadan oluşmaktadır.

Boyun fıtığının nedenleri nedir?

Boyun fıtığı kazalar, travmalar, zorlanmalar ve yaş artışına bağlı diskin kıkırdak yapısındaki su miktarının azalmasına bağlı olarak gelişmektedir.

Ağır yük kaldırma, ters bir hareket yapma, sık sık itme hareketi yapma, bilgisayar başında uzun süre oturma, cep telefonunu uzun süre kullanma fıtık riskini artırır. Genellikle 20 – 40 yaşları civarında görülmektedir.

Boyun omurgasını oluşturan vertebraların arasında yerleşen ve kıkırdak dokusundan oluşan intervertebral disk dediğimiz yapılardaki hasarlanma sonucu, disk içeriği omurilik kanalının içine doğru yer değiştirir. Bu yer değiştiren kıkırdak dokusu hem omurilik, hem de omurilikten çıkan sinirlere baskı uygular ve sıkıştırır.

Boyun fıtığının belirtileri nedir?

Boyun ağrısı – en sık görülen belirtidir. Şiddetli ve geçmeyen ağrılar kola yayılır.
El becerilerinde azalma, reflekslerde zayıflama
Kol ve parmaklarda karıncalanma ve uyuşma
Kolda incelme
Sırt, kol ve omuz ağrıları
Duyu kaybı
elektriklenme

Boyun fıtığının tanısı nasıl konulur?

Önce hastanın nörolojik muayenesi yapılır, kas gücü ve refleksleri, duyu ve kuvvet kaybı değerlendirilir. Ardından röntgen, MR ve bilgisayarlı tomografi çekimi yapılarak, disk yırtılması ve sinir basısı tespit edilir.

MR ile fıtığın sinir dokusuna yaptığı bası net görülebilir. Elektromyografi (EMG) ile boyundan çıkan sinirlerin uyuşma nedeni araştırılır.

Boyun fıtığının tedavisi nedir?

2 tür tedavi şekli vardır :

Cerrahi olmayan tedavi şekli (konservatif) – bu tedavi şeklinin amacı, fıtıklaşma sonucu ortaya çıkan sinir tahrişini azaltmak, hastanın genel durumunu iyileştirerek cerrahinin yan etkileri ile karşılaşmasını önlemektir.

Cerrahi tedavi şekli – konservatif tedavi şekline cevap vermeyen hastalarda uygulanmaktadır.

Boyun fıtığında cerrahi olmayan tedavi şekli hangileridir?

İstirahat – istirahat rejimi gereğinden fazla olmamalıdır. Çünkü, fazla istirahat da kaslarda güçsüzlüğün artmasına neden olabilir. Bundan dolayı diğer egzersizlerin de yapılmasını engelleyebilir.
Anti-inflamatuar ilaçlar – mevcut tahrişin azalması ve iyileşmesine yönelik verilmektedir.
Ağrı kesici ilaçlar – sinir basısına maruziyet sonrası ortaya çıkan ağrıların hastanın günlük hayat kalitesini bozduğu için verilmektedir.
Egzersiz–uygun hareketlerin doktor tarafından öğretildikten sonra, yapılması ve kasların güçlendirilmesidir.
Fizik tedavi – birkaç yöntemi vardır. Ultrasonik ısıtma tedavisi, sıcak ve soğuk uygulama, elektrik uyarıları ve masaj.
Epidural steroid enjeksiyonlar – çok şiddetli bacak ağrılarında kullanılabilir. Omurilikten ayrılan sinirlerin etrafındaki boşluğa steroid içerikli ilaçlar enjekte edilir. Enjeksiyonun amacı enflamasyonu azaltmaktır. Bu tedavi şekli fıtığı iyileştirmez, hastanın yaşam kalitesini bir miktar artırır.
Bel fıtığında çekme ve germe yöntemi (traksiyon yöntemi) – hastalarda ağrının bir miktar azaltılması için uygulanabilir. Ama bu işlem fizyoterapist tarafından uygulanmalıdır. Aksi takdirde kötü sonuçlarla karşılaşılabilir.
Korse tedavisi –bükülebilen ve yumuşak sırt desteği sağlamaktadır. Ağrını azaltır, ama fıtığı iyileştirmez.

Cerrahi tedavi nasıl yapılmaktadır?

Cerrahi tedavinin amacı fıtıklaşmış diskin sinir sistemine yaptığı basıyı ortadan kaldırılmasıdır. Diskektomi olarak bilinen bu ameliyat ile hasarlanmış disk çıkarılır. Yırtılmış disk çıkarıldıktan sonra sinirdeki tahriş kısa zaman içinde ortadan kalkar ve tam iyileşme sağlanabilir.

Cerrahi yaklaşım boyun ön veya arka kısmından kesi yapılarak uygulanmaktadır. Bu disk fıtığının konumuna bağlıdır. Ameliyat ile çıkarılacak diskin olduğu lokalizasyonda cilt üzerinde kesi yapılır. Daha sonra omurga kemiğine ulaşmak için kaslar kemiklerden ayrılır. Ardından hasarlı ve yırtılmış disk ve parçaları tümüyle çıkarılır, sinir baskısı tümüyle ortadan kaldırılır.

Bazen hastalara Spinal Füzyon Cerrahisi uygulanabilir. Bu yöntemin dezavantajı, fıtığın olduğu bölgenin hareketsizleştirilmesidir. Eğer diskektomi işlemi tek seviyede yapılmışsa, füzyon cerrahisi sonrası boyunda hareket açısından çok sıkıntı yaşanmaz. Çünkü, diğer segmentler hareketin oluşmasına yardımcı olmaktadır.

Günümüzde diskin çıkarıldığı yere bazı hastalarda protez konulabilir. Ama protez her hastaya konulamaz. Eğer hastanın omurga kemiklerinde olan eklemlerin yapısı bozulmamışsa ve kemikler arası mesafe korunmuşsa, protez ihtiyacı olmaz. Protez gerekliliğinin kararı beyin cerrahı tarafından verilir.

Boyun fıtığı ameliyatı ne zaman yapılmalıdır?

Konservatif tedaviye cevap alınamadığında.
Ağrı şikayetinin ortadan kaldırılamadığı durumlarda.
Kol ve ellerde his veya kuvvet kaybı görüldüğünde.