Hepatit Nedir? Çeşitleri Nelerdir?
Hepatit, karaciğeri ilgilendiren bir hastalıktır. Halk arasında sarılık olarak da bilinir. Kısaca karaciğerin iltihabı olarak tanımlanabilir. Hepatitin bir çok çeşidi bulunmaktadır. Bu yazıda hepatitler hakkında en sık sorulan soruları bulabilirsiniz.
Hepatit nedir?
Hepatit karaciğerin herhangi bir nedenle iltihabi süreç yaşamasıdır.
Hepatit nedenleri nedir ?
- Hepatit virüsleri
- Toksik – kimyasal madde ile zehirlenme
- Alkol tüketimi
- Yenidoğan bebeklerde sarılık nedenlerinin oluşturduğu hepatitler
- Safra yolları ilgili hastalıklar
Viral hepatitler hangi mikroplarla oluşur ?
- Hepatit virüsleri (A, B, C, D, E)
- Herpesvirüler
- CMV (sitomegalovirüs)
- EBV (Epstein-Barr virüs)
Viral hepatitler bulaşıcı mıdır? Hangi yollarla bulaşabilir ?
- İğne yaralanmaları
- Kan nakli
- Sterilizasyonu uygun olmayan malzemelerin kullanımı (diş ile ilgili olan işlemler veya cerrahi ameliyatlarda)
- Cinsel temas
- Doğum sırasında anneden bebeğe bulaşma
- Kan ile yakın teması olan işler (doktor, hemşire veya laborant )
- Hemodiyaliz
- Aile içi yakın temas
- Kulak deldirme
- Akupunktur
- Dövme
- Damar yolundan ortak enjektör kullanımı
A ve E hepatit virüsleri yiyecekler aracılığıyla, B, C, D hepatit virüsleri kan, vücut sıvısıyla bulaşmış materyal ve yakın temasla geçebilir.
Hepatit belirtileri nedir ?
Hastalığın belirtileri hastalığın seyrine bağlıdır, genelde mikrobun tipine bağlı olmaz. Bazen herhangi bir belirti vermez ve sarılık görülmez. Bu hepatitler asemptomatik (belirti vermeden) ve anikterik (sarılık görülmeden) hepatit olarak bilinmektedir. Belirtileri olan hastalarda ise :
- İştahsızlık
- Halsizlik
- Bulantı ve kusma
- Kaşıntı
- Ciltte sararma
- Göz aklarında sararma
- Eklem ağrıları
Hepatit hastalığı sarılık ile aynı mıdır ?
Hepatit bir hastalıktır. Sarılık ise herhangi bir hastalığın belirtisidir. Hepatitler haricinde karaciğer ve safra yolların ile ilgili birçok hastalıkta sarılık görülebilir.
Hepatit tanısı nasıl konur ?
- Hastanın öyküsü alınır ve hastanın fizik muayenesi yapılır.
- Ardından hastadan bazı testler istenir : AST ve ALT değerleri (karaciğer hücre hasarını gösteren değerlerdir), bilirubin değerleri bakılır.
- Hepatit tanısı alan hastada sarılığın nedeni araştırılır. Sarılığın hangi tip olduğu, sarılık nedeninin bulaşıcı olup olmadığı değerlendirilir. Bunlar sadece kan tetkikleri yapılaraktan belirlene bilir.
- Sarılık etkeninin saptanmasında ELISA yöntemi denilen test kullanılmaktadır.
- Gerek olduğunda hastadan karaciğer ve safra yolları ile ilgili ultrason, MR ve bazen tomografi istenebilir.
Hepatitlerin klinik olarak hangi tipleri var ?
- Akut hepatit – 6 aydan daha kısa süren hepatit akut hepatit olarak değerlendirilir.
- Kronik hepatit – 6 aydan daha uzun süren hepatit kronik hepatit olarak değerlendirilir.
Hepatitler kalıcı karaciğer hastalığına neden olabilir mi ?
- Hepatit A kronik karaciğer hastalığına neden olmaz.
- Hepatit B ve C kronik karaciğer hastalığına yol açar.
- Hepatit D (delta) hepatit B ile birlikte görülür ve bu durumda o da kalıcı hastalığa yol açar.
- Diğer viral hepatitler tedavi edilmediğinde kalıcı hasara neden olabilir.
- Safra yolları ilgili hepatit nedenleri ortadan kaldırıldığında kronik hastalık sık görülmez.
Viral hepatitlerin kalıcı karaciğer hastalığına neden olma ihtimali ne ?
- Hepatit B’nin kronikleşme ihtimali %10
- Hepatit C’nin kronikleşme ihtimali %80
- Erişkinlerde kronikleşme ihtimali yüksek
- Çocuklarda kronikleşme ihtimali erişkinlere göre daha düşüktür ve çocukların büyük kısmı taşıyıcı olmaktadır.
Hepatit tedavisi nedir ?
- Aktif hepatit kliniği olan hastanın özel bir ilaç tedavisi yoktur.
- Kronik hepatiti olan hastaya farklı ilaç tedavileri uygulanmaktadır.
- Tedavideki amaç, hepatit oluşturan virüslerin vücuda verdiği hasarın yavaşlatılması ve azaltılması, aynı zamanda hasarın durdurulmasıdır.
- Diğer hepatitlerde ise hepatite neden olan hastalığa göre tedavi planı yapılmaktadır.
Hepatit B’nin özgül tedavisi var mı ?
Özgül tedavisi yoktur.
Hepatit C’nin özgül tedavisi var mı ?
Özgül tedavisi vardır.
- HCV (hepatit C virüsü) replikasyon siklusunu inhibe eden ilaçlar
- DAE antiviral ilaçları – virüs eliminasyonu ve kür sağlayan ilaçlardır. Tedavi süresi 8 – 12 haftadır. Karaciğer fonksiyonlarını düzeltir, siroz ve kanser riskini azaltır ve hastalığın seyrini iyileştirir.
Hepatit D’nin özgül tedavisi var mı ?
Özgül tedavisi yoktur.
Hepatit E’nin özgül tedavisi var mı ?
Özgül tedavisi yoktur.
Hepatit vücutta hangi komplikasyonlara neden olabilir ?
- Siroz
- Karaciğer yetmezliği
- Karaciğer kanseri
- Fulminan hepatit (çok kısa süre içinde ölümcül karaciğer yetmezliğinin gelişmesidir)
- Hepatit D hastalığı
Yakın çevredeki hepatitli hastalardan nasıl korunmalı ?
- İlk olarak hastaların enfekte veya bağışık olup olmadığını tespit etmek gerekir.
- Aşı
- Hijyen
Hepatit A aşısı var mı ?
Var. Çocuklara 2 doz uygulanır. İki doz arasında en az 6 ay zaman farkı olmalıdır. En erken 12. Ayda uygulanır.
Hepatit A aşısı gebelikte uygulanabilir mi ?
Bunu kanıtlayacak güvenli bir kanıt hala yok.
Hepatit A aşısı hangi durumlarda uygulanmaz ?
- Ateşli veya ateşsiz herhangi bir ciddi hastalığı olanlarda
- İlk doz hepatit A aşısına karşı alerjisi gelişenlerde
Hepatit A aşısının yan etkileri var mı ?
- Aşı yerinde hassasiyet, kızarıklık ve ağrı
- Bazen ateş, ishal, yorgunluk ve kusma
Hepatit B aşısı var mı ?
Var. İlk doz doğumdan sonraki ilk 72 saat içinde (tercihen ilk 24 saat içinde) uygulanmalıdır. İkinci doz 1. ayın sonunda ve üçüncü doz 6. ayın sonunda uygulanmalıdır.
Bebekli dönemi dışında hepatit B aşı nasıl uygulanır ?
3 doz uygulanır. Birinci ve ikinci dozlar arasında en az 4 hafta, ikinci ve üçüncü dozlar arasında en az 8 hafta olmalı, ayrıca üçüncü doz birinci dozdan 16 hafta sonra uygulanmalıdır.
Hepatit B aşısına yanıt alınamayan bireylerde yaklaşım nasıl olmalı ?
3 doz aşı uygulaması sonrası anti – HBs yanıtı gelişmeyen bireylere aşı serisi tekrarlanır.
Hepatit aşısına 2 kür sonrası cevap alınamayabilir mi ?
Cevap alınamayabilir. Bu hastalarda olası temas halinde HBIG (hepatit B immunglobulini) ile koruma sağlanır.
Hepatit B aşısı hangi durumlarda uygulanmaz ?
Ekmek hamuru mayasına karşı alerjisi olanlarda uygulanmaz.
Hepatit aşısına yan etkileri var mı ?
- Aşı yerinde hassasiyet, kızarıklık ve ağrı
- Bazen ateş, ishal, yorgunluk ve kusma
- Baş ağrısı ve huzursuzluk
- Alerji (ölümcül olabilir)
Hepatit C aşısı var mı ?
Yoktur.
Hepatit D aşısı var mı ?
Yoktur. Hepatit B ile birlikte görüldüğü için hepatit B aşısı dolaylı olarak hepatit D’den koruma sağlar.
Hepatit E aşısı var mı ?
Yoktur.
Hepatit hastaları nelere dikkat etmeli? Tıklayın.