İdrar Kaçırma (Üriner İnkontinans) Nedir ?

İdrar kaçırma ya da üriner inkontinans, idrar çıkışının kontrol edilemediği, kişinin idrarını tutama halidir. İdrar kaçırma durumu sık sık tekrarlarsa, hastalık olarak değerlendirilmektedir.

İdrar kaçırma kimlerde görülür ?

Her yaşta, özellikle ileri yaşlarda daha sık görülür.

Tekrarlayan idrar kaçırmalar hastaya hangi sorunları oluşturur ?

Hastanın yaşam konforunu ciddi bir şekilde bozar, sosyal ve psikolojik bozukluklara neden olur.

İdrar kaçırmanın nedenleri nedir ?

Pelvik taban kaslarının zayıflaması

İdrar yolu enfeksiyonları

Nörojenik mesane bozuklukları

Üriner sistem (idrar yolları ve böbrek) taşları

Obezite

Şeker (diyabet) hastalığı

Kabızlık

Genetik hastalıklar

Kas gevşetici, sakinleştirici, idrar kovucu ilaçların kullanılması

Erkeklerde prostat büyümesi, prostat ameliyatları sonrası

Kadınlarda menopoz, hamilelik ve çocuk doğurma

İdrar kaçırmanın çeşitleri nedir ?

Stres inkontinans
Pelvik taban kasları ve üretralsfinkter gibi idrarı çıkmaya önlemek için kullanılan kasların zayıflaması sonucu, öksürük, hapşırma, gülme ve ağır eşya kaldırma sonrası idrar kaçırma durumu
Sıkışma tipi inkontinans
Mesaneyi kontrol eden detrüsor kaslarının aşırı aktivitesi sonucu, hastanın aniden sıkışması ve kontrolsüz bir şekilde idrar kaçırma durumu
Taşma inkontinansı
Mesaneyi tamamen boşaltmama durumunda sık sık sızıntı ile seyreden idrar kaçırma durumu
Total inkontinans
Mesanenin hiç idrar tutamaması nedeniyle devamlı sızıntının seyrettiği idrar kaçırma durumu

İdrar kaçırma hastalığının tanısı nasıldır ?

Bunun için hastadan idrar tahlili, mesane günlüğü, pelvik ultrason, EMG testi, üroflow (idrar akımını değerlendirmek için) ve ürodinami (mesane ve idrar yollarının fonksiyonlarının değerlendirilmesi) ile teşhisi yapılır. Gerekliliği halinde sistoskopi (ışıklı boru ile idrar yollarının ve mesanenin iç kısımlarının değerlendirilmesi) uygulanır.

İdrar kaçırmanın tedavisi nedir ?

Başlangıçta hasta medikal yöntemle tedavi edilmeye başlanır. Medikal tedaviye cevap alınamayan durumda cerrahi tedavi uygulanır.

Kilo vermek, alkollü ve kafein içerikli içeceklerden uzak durmak
Pelvik taban egzersizleri – pelvik taban kaslarının güçlenmesi için
Mesane eğitimi – idrar yapma ihtiyacı ile idrar yapma arasında daha uzun süre beklemenin yollarını öğrenmek için
Emici pedler ve el tipi pisuarların kullanılması
İlaç tedavisi - muskarinik reseptör antagonistleri (oksibutinin, tolterodin), mirabegron, östrojen, desmopressin ve duloksetin. Bu ilaç tedavisi sıklıkla sıkışma tipi idrar kaçırmalarda kullanılmaktadır.

İdrar kaçırmada cerrahi tedavi nedir ?

Hastanın sahip olduğu idrar kaçırma türüne bağlı olarak cerrahi tedavi yöntemi uygulanabilir. Kadınlarda hamilelik planlanıyorsa, bazen hamilelik durumu cerrahinin başarısını azaltabileceği için cerrahi tedaviyi hamilelik sonrası planlanabilir.

Stres inkontinans cerrahisi

Kolposüspansiyon ameliyatı - Bu cerrahi yönteminde karnın alt kısmında kesi yaparak, mesane boynu kaldırılır ve kaldırılmış pozisyonda dikilir. Bu cerrahi açık ve kapalı (laparoskopik) yöntemle yapılabilir. Etkili ve uzun vadeli tedavi sunar. Bu cerrahi yöntem sonrası meydana gelebilecek sorunlar arasında, mesanenin tamamen boşaltılamaması, idrar yolu enfeksiyonları ve seks sırasında rahatsızlıktır.
Sling(hamak) ameliyatı - Bu cerrahi yönteminde karnın alt kısmında kesi yaparak, mesane boynu bir askı dokusu kullanarak kaldırılır ve kaldırılmış pozisyonda dikilir. Bu cerrahi yöntem sonrası belirtilen en sık sorun askıyla ilgili olarak, mesanenin tamamen boşaltılamamasıdır.
Vajinal mesh ameliyatı -İdrar yolunun (uretra) arkasına yapay bir ağ yerleştirilmesidir. Ağ vücutta kalıcıdır.
İdrar kaçırmayı önlemek için üretral hacim arttırıcı ajanlar -stres inkontinansı olan hastalarda üretranın duvarlarına madde enjekte edilmesidir. Üreta duvarının kalınlaşması ve idrar kaçırmayı önlemek için yapılan bu işlem sistoskopi (ışıklı boru yardımıyla) eşliğinde yapılmaktadır. Ama zaman içinde etkinliğinde azalma ve enjeksiyonun tekrarlaması ihtiyacı ortaya çıkabilir.
Artifisyelürinersfinkter–genellikle erkeklere önerilen bu yöntemde yapay olarak sfinkter (idrarın mesaneden üretraya kaçmasını önler) takılması işlemidir.

Sıkışma inkontinans cerrahisi

Botulinum toksin A enjeksiyonu (botoks enjeksiyonu) – aşırı aktif mesanede mesane kaslarının gevşemesini sağlar.
Sakral sinir stimülasyonu – sırtta bulunan sakral sinirlerden birinin yanına (genellikle kalçanın bir tarafına) elektrik akımı yollayan stimülasyon cihazı takılır. Cihazdan çıkan elektrik akımı sayesinde beyinden mesanenin detrüsor kasına gelen sinyallerin düzenli hale getirir ve idrar yapma dürtünüzü azaltır.
Posteriortibial sinir stimülasyonu – ilaçla iyileşmeyen, botoksenjeksiyonu veya sakral sinir stimülasyonu uygulamak istemediğiniz durumlarda tercih edilir. Bacakta yerleşen bu siniri bacak bileğine ince bir iğne ile uyararak, idrar yapma dürtünüzü azaltır.
Augmentasyon sistoplasti – mesaneni büyütme ameliyatı olup, aşırı aktif ve düşük volümlü mesanesi olan hastalarda diğer tedaviler başarılı sonuç veremediğinde tercih edilir.
Üriner diversiyon–bu tedavi diğer tedavilerle başarılı sonuç elde edilemeyen ve daha ağır tabloda seyreden hastalarda tercih edilebilecek tedavi şeklidir. Böbrekten mesaneye idrar akını yönlendiren üreter tüplerinin vücut dışına bağlanması, idrarın mesaneye değil, vücut dışındaki torbaya toplanmasını sağlar.

Kateterizasyon nedir ve ne zaman kullanılır ?

Mesaneye steril bir şekilde sonda ilerletilerek belli aralıklarla idrarın mesaneden sonda yardımıyla dışarı alınma işlemidir. Sağlık personeli tarafından hasta veya hasta yakınına gerekli eğitim verildikten sonra ev ortamında uygulanabilir. Bu işlem uygulanan hastalarda mesaneye dışarıdan sonda takıldığı için idrar yolu enfeksiyon riskinin yükselmesinden dolayı hastaya profilaktik antibiyoterapibaşlanılır.

Taşma inkontinansında kateterizasyon :

Temiz aralıklı kateter (TAK) – kronik üriner retansiyon olarak bilinen taşma inkontinansında idrar kaçırmayı önlemek için kullanılır. İşlem sonrası kateter çıkarılır.
Kalıcı kateter–TAK işlemi yetersiz kalan hastalarda kalıcı kateter tercih edilir.

İdrar kaçırmada ev ortamında ne yapmak gerekiyor ?

Günde 1,5-2 litre sıvı tüketimi, gece uyumasından 4 saat önceden sıvı tüketiminin durdurulması, uyumadan önce mesanenin boşaltılması, asitli, baharatlı ve alkollü içeceklerden uzak durulması önerilmektedir.