Orta Kulak İltihabı Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Orta kulak iltihabı, orta kulakta oluşan bir enfeksiyondur. Orta kulak, dış kulak yolunun sonunda bulunan ve iç kulağa giden bir kanal olan östaki borusu ile bağlantılıdır. Östaki borusu, orta kulak ile boğaz arasında basınç dengesini sağlamaya yardımcı olur.

Orta kulak iltihabı, genellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarının (soğuk algınlığı, grip, sinüzit) bir komplikasyonu olarak görülür. Bu enfeksiyonlar, östaki borusunun şişmesine ve tıkanmasına neden olarak orta kulakta sıvı birikmesine yol açabilir. Bu sıvı, bakteri veya virüsler tarafından enfekte olabilir ve orta kulak iltihabına neden olabilir.

Orta kulak iltihabı, çocuklarda erişkinlere göre daha sık görülür. Bunun nedeni, çocukların östaki borusunun yetişkinlere göre daha kısa ve daha yatay olmasıdır. Bu da, östaki borusunun daha kolay tıkanmasına ve sıvı birikmesine neden olur.

Orta kulak iltihabı (otitis media) nedir?

Orta kulakta, yani kulak zarının arka kısmında orta kulak odacığında meydana gelen iltihaplanma durumudur.

Orta kulak iltihabı nasıl gelişir?

Östaki borusu, orta kulak boşluğunu burun içine bağlar, hava basıncını düzenler, hava geçişi ve orta kulaktaki normal salgıların drenajını (temizlenmesini) sağlamaktadır. Bu tüp tıkanırsa, hava giriş - çıkışı ve orta kulaktaki normal salgının drenajı bozulur. Salgılar orta kulak boşluğunda birikir. Orta kulak içinde biriken normal salgılar, bakteri ve virüsler için üreme ortamı sağlamış olur. Bu durum orta kulak mukozal yüzeyinin iltihaplanması ile sonuçlanır.

Orta kulak iltihabının nedenleri nelerdir?

Efüzyonlu otitis media
Adenoidler
Soğuk algınlığı
Alerji, mevsimsel alerjik durumlar
Gribal enfeksiyonlar
Doğuştan damak yarığı
Bebeklerin yatak pozisyonunda beslenmesi
Tütün ürünlerinin kullanımı

Orta kulak iltihabının hangi türleri vardır?

Akut otitismedia – 3 haftadan daha kısa süren iltihabi durumdur.
Subakutotitismedia – 3 haftadan uzun, 3 aydan kısa süren iltihabi durumdur.
Kronik otitismedia– 3 aydan daha fazla süren iltihabi durumdur.

Orta kulak iltihabı kimlerde görülür?

Çocuklarda orta kulak iltihabı erişkinlere göre daha sık görülmektedir.Özellikle 6 ay – 2 yaş aralıklı çocuklarda sık görülmektedir. Bunun nedeni çocuklarda östaki borusu daha dar ve daha yataydır. Bu durum orta kulak drenajını zorlaştırmaktadır.

Orta kulak iltihabının belirtileri nedir?

Çocuklarda görülen belirtiler;

Kulak ağrısı
Ateş
Baş ağrısı
Kulağı sürekli kurcalamak
Kulaktan sıvı akması
İştah kaybı
Sesleri duyma ve yanıt vermede sorunlar

Erişkinlerde görülen belirtiler;

Kulak ağrısı
Kulaktan sıvı akması
İşitme sorunu

Orta kulak iltihabı tanısı nasıl konulur?

Hastanın öncelikle öyküsü alınır ve şikayetleri değerlendirilir. Ardından hastaya otoskopi yapılır.

Pnömotik otoskop adı verilen alt yardımıyla kulak zarı ve kulak zarı arkasında sıvı olup olmadığı değerlendirilir. Orta kulak iltihabı tanısı için gerekli olan tek özel araçtır. Bu aletle kulak zarı üzerine hava üflenir ve zarın hareketine bakılır. Orta kulak iltihabında kulak zarı arkasında sıvı toplandığı için pnömotik otoskopide zarın hareket etmediği veya çok az hareket ettiği görülür.
Pnömotik otoskopi ile sonuç alınamayan veya daha ağır vakalarda timpanometri testi kullanılır. Bu test kulak zarının hareketlerini ölçer. Östaki borusunun kapanması ve kulak içinde bası oluşturarak kulak zarının bu basınçla ne kadar iyi hareket ettiğini değerlendirir ve kulak içinde basınç ölçümünü sağlar.
Akustik reflektometri testi ile sesin kulak zarından ne kadar geri yansıtıldığını ölçer. Dolaylı olarak orta kulakta sıvı miktarını ölçmektir. Eğer kulak içinde sıvı basıncı ne kadar yüksekse, ses bir o kadar daha fazla geri yansıtılır.

Orta kulak iltihabının tedavisi nedir?

Antibiyotik tedavisi
Anestetik damlalar
Miringotomi – orta kulak zarında delik açılarak sıvının boşaltılması işlemidir.
Timpanostomi – orta kulak boşluğuna tüp konularak, orta kulak boşluğunda sıvı toplanmasını önler ve havalandırmasını artırır. Tüp orta kulakta iyileşme sonrası kendiliğinden dışarı çıkar ve kulak zatındaki delik kendiliğinden iyileşir.
Kronik süpüratif orta kulak iltihabının tedavisinde antibiyotik damlaları kullanılır. Tedavisi çok daha zordur.

Orta kulak iltihabının cerrahi tedavisi nasıl olur?

İlerlemiş ve ağırlaşmış orta kulak iltihaplarında cerrahi tedavi gerekebilir. Timpanoplasti olarak bilinen cerrahi tedavide, kulak zarı ve orta kulak işitme sistemi onarılır ve mastoid kemik içerisindeki iltihap temizlenir. Ameliyat kulak içinden, kulak kanalından (östaki borusu) ve kulak arkasından uygulanan kesiler ile yapılabilir.

Orta kulak iltihabı cerrahisi sonrası hastanın takibi nasıl yapılır?

Hastaameliyattan sonra 1 gün hastanede yatırılarak takip edilmektedir. Daha sonra taburcu edilir.

Eğer mastoid kemiğine müdahale edilmediyse, ameliyattan 2 hafta sonra kulak kanalındaki süngerler çıkarılır. Antibiyotik ve kortizon damlaları kullanılmaya devam edilir. İyileşme ortalama 1 ay içinde görülür.

Eğer mastoid kemiğine müdahale edildiyse, cerrahinin çeşitlerine göre farklı pansumanlar uygulanmaktadır. İyileşme daha uzun sürede görülür.

Kolesteatom nedeniyle ameliyat olan hastalarda tekrarlama ihtimalinden dolayı hasta düzenli ve aralıklı olarak doktor kontrolüne çağrılmaktadır. Eğer ikinci bir ameliyat gerekiyorsa, ikinci ameliyat birinciden en az 6 ay sonra uygulanmaktadır.

Orta kulak iltihabı nelere yol açabilir?

Sürekli tekrarlayan orta kulak iltihapları hastada ciddi komplikasyonlara neden olabilir.

İşitme bozukluğu, hafif işitme kaybı
Belirgin işitme kaybı
Kalıcı işitme kaybı – kulak zarında ve orta kulakta olan 3 adet kemikçiğin yapı bozukluğu nedeniyle gelişmektedir.
Mastoidit – orta kulağın arkasında kemik çıkıntısının iltihabıdır. Kemik hasarı ve kemikte iltihap dolu kistlere neden olabilir.
Kolesteatoma – sık sık tekrarlayan orta kulak iltihabında görülür. Orta kulak ve mastoid kemiği içerisinde kemiğin eriterek ilerleyen iltihap durumudur.
Menenjit – bazen iltihap daha yaygın hale gelerek, beyin ve beyni çevreleyen yapıların iltihabı görülebilir.
Orta kulak zarının yırtılması (orta kulak zarı genelde 3 gün içinde iyileşir, ama bazı vakalarda cerrahi onarım gerekmektedir)

Orta kulak iltihabı nasıl önlenebilir?

Soğuk algınlığı veya diğer hastalıklardan kaçınmak
Hijyen kurallarının uygulanması
Sigara kullanımından uzak durmak
Bebeğin beslenmesinin dik pozisyona daha yakın pozisyonda uygulanması
Mevsimsel grip aşılarının uygulanması
Pnömokok ve diğer bakteriyel aşıların uygulanması