Poliomyelit (Çocuk Felci) Nedir?

Poliomyelit, poliovirüs adı verilen bir virüsün neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Virüs, kontamine su veya gıdalarla temas yoluyla bulaşır. Poliovirüs, bağırsaklarda çoğalır ve sonra kan yoluyla vücudun diğer bölgelerine yayılır.

Poliomyelit, genellikle 5 yaşın altındaki çocukları etkiler. Hastalığın semptomları, virüsün sinir sistemine ulaşıp ulaşmamasına göre değişir.

Poliomyelit (çocuk felci) nedir?

Oldukça bulaşıcı ve tehlikeli bir viral hastalık olup, aşı programı sonrası hastalığın görülmesi %99 oranında azalmıştır.

Poliomyelit türleri nelerdir?

Paralitik olmayan poliomyelit, en yaygın görülen formdur. Bu formda, hastalar ateş, baş ağrısı, kas ağrısı ve halsizlik gibi semptomlar yaşarlar. Bu semptomlar genellikle birkaç gün içinde geçer. 

Paralitik poliomyelit, daha az yaygındır, ancak daha ciddidir. Bu formda, virüs omuriliğe saldırarak kasların felç olmasına neden olur. Felç genellikle bacakları etkiler, ancak kolları, solunum kaslarını ve yüz kaslarını da etkileyebilir.

Poliomyelit neden olur?

Poliovirüs denilen virüs türünün sinir sistemine bulaşması ve sinir sisteminde oluşturduğu hasar sonucu gelişmektedir. Virüs fekal – oral yolla bulaşmaktadır. Virüs bağırsaklara ulaştıktan sonra sinir sistemine yayılabilir. Kuluçka süresi 1 – 3 haftadır.

Poliomyelit hangi yaş grubu için daha risklidir?

• En fazla poliomyelit geçirme tehditi5 yaş altı çocuklardır (%90)
• %70’i 3 yaşın altındadır

Poliomyelitin riskleri nedir?

• Hastaların %10’a kadarında ölüm : solunum kaslarında tutulum sonucu solunum yetmezliği sonucu görülmektedir.
• %1 civarında kalıcı felç (paralizi) : kol ve bacaklarda kalıcı fonksiyon kaybı
• Menenjit

Post Polio sendromu (Polio sekeli) nedir? 

Poliomyelit paralizisi geçiren ve tamamen iyileşen hastalarda ilk hastalıktan yıllar sonra ek belirtilerin gelişmesidir. Bu sendromun nedeni önceden etkilenen nöronların kaybına bağlı olduğu düşünülmektedir.

Poliomyelit belirtileri nedir?

• %95 hastada hastada belirti görülmez (asemptomatik). Bu hastalar asemptomatik olsa da bulaştırıcıdırlar.
• Belirtileri olan poliomyelit hastalarında semptomlar da 2 gruba ayrılır :

Paralitik olmayan çocuk felci semptomları – gribe benzer semptomlar

• Boğaz ve baş ağrısı
• Yorgunluk
• Ateş
• Kusma
• Mide ağrısı
• Ense sertliği
• Yorgunluk

Paralitik çocuk felci semptomları

• Başlanğıcsemptomları gribe benzer semptomlar
• Ardından ilerlemiş bir hastalık olarak sinir sistemine zarar verdiği için refleks kaybı, kas ağrısı, şiddetli spazmlar, ani felç, gevşek ve sarkık uzuvlar, deforme uzuvlar görülür.

Poliomyelit tanısı nasıl konur?

Virüsün gösterilmesi ile;

• Virüs dışkıdan 30 gün izole edilebilmektedir.
• Hastalığın ilk haftasında boğaz kültüründen alınan örneklemede virüsün görülebilir.
• Nadir de olsa kanda veya omurilik sıvı örneğinde de virüs görülebilir.

Klinik bulgularla;

• Çocuğun kendini ayağa kaldırmada güçlük çekmesi
• Yürümede güçlük
• Diğer felç hastalıklarından farklı olarak poliomyelitte duyu kaybı olmaz (hastalar felç olan bacak veya kolda iğne batırılmasını hissederler)

Poliomyelit tedavisi nedir?

• Spesifik ve kesin tedavisi yoktur.
• Semptomlara yönelik destek tedavisi verilmektedir.
• Yatak istirahati
• Ağrıkesici ilaçlar
• Kas gevşetici ilaçlar
• Antibiyotik tedavisi (idrar yolu enfeksiyonu gelişenlerde)
• Solunum ventilatörleri
• Pulmoner rehabilitasyonu (akciğer dayanıklılığını arttırmak amacıyla)
• Fizik tedavi
• Isıtma yastıkları ve sıcak havlular

Post Polio sendromu (Polio sekeli) nedir?

Poliomyelit paralizisi geçiren ve tamamen iyileşen hastalarda ilk hastalıktan yıllar sonra ek belirtilerin gelişmesidir. Bu sendromun nedeni önceden etkilenen nöronların kaybına bağlı olduğu düşünülmektedir.

Post Polio sendromunun belirtileri nelerdir?

• Kaslarda ilk defa hissedilen zayıflık
• Vücudun alışılmış dışında yorgunluk hissetmesi
• Kas ve eklem ağrıları
• Solunum güçlüğü
• Uyku sorunları
• Yutma problemleri
• Günlük aktivitelerin gerçekleştirilmesinde zorlanma
• Soğuk ve sıcağa karşı toleransta azalma

Poliomyelitten nasıl korunulur?

En temel yolu aşılanmadır. Bunun haricinde günlük hijyen kurallarının uygulanması gerekmektedir. Hastalığın yaygın olduğu ülkelere yolculuktan 4 hafta önce aşı yaptırılmalıdır.

Polio aşısı nedir?

Canlı aşı (OPV – oral poliomyelit aşısı) 

Koruyuculuğu %90 - 95’tir. Ağızdan damla şeklinde alınır. Yaşam boyu bağışıklık sağlar.

Ölü aşı (İPV – inaktifpoliomyelit aşısı) 

Koruyuculuğu %95’tir. Kas içine enjeksiyon şeklinde uygulanır.

Polio aşısı ne zaman yapılmalıdır?

İkinci, dördüncü, altıncı ve sekizinci aylarda olmak üzere 4 doz, ardından 4-6. yaş aralığında bir kez güçlendirici doz aşı yapılır.

İPV diğer aşılarla birlikte kombine şeklinde uygulanabilir.

Özetle;

Poliomyelit, kalıcı sakatlığa veya ölüme neden olabilir. Felçli hastaların çoğu, yaşam boyu yardıma ihtiyaç duyar.

Poliomyelit, etkili bir aşı ile önlenebilir. Aşı, poliovirüse karşı bağışıklık oluşturur. Aşı, bebeklere 2, 4 ve 6 aylıkken uygulanır.

Poliomyelit, dünyanın birçok yerinde elimine edilmiş veya kontrol altına alınmıştır. Ancak, hala bazı ülkelerde endemiktir. Bu ülkelerde, aşılama ve hijyen önlemleri, poliomyelitin yayılmasını önlemek için önemlidir.