Prostat Kanseri Nedir? Belirtileri, Tanısı ve Tedavisi
Prostat kanseri, belirtileri, tanı ve tedavisi nedir? Prostat, erkeklerde kolay sperm akımı için çeşitli salgılar üreten bir bezdir. Yaklaşık bir ceviz boyutunda olan bu üreme organı mesanenin (idrar kesesi) altında yerleşerek, üretranın (idrar kanalı) etrafını sarar.
Prostat kanseri nedir?
Prostat kanseri, prostatı oluşturan hücrelerde displazi dediğimiz anormal hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalarak tümör dokusuna dönüşmesi sonucu gelişmektedir. Erkeklerde akciğer kanserinden sonra en çok görülen kanser türüdür. Genellikle 50-60 yaş üzerinde görülmektedir.
Prostat kanserinde ölüm riski ne kadardır ?
Bir erkek hastada prostat kanserinin gelişme riski %16 ve prostat kanserine karşı ölüm riskinin %3 civarında olduğu bilinmektedir.
Prostat kanserinde risk faktörleri
Genetik ve çevresel faktörlerin prostat kanserine neden olduğu birçok bilimsel çalışmalarla ortaya konulmuştur. Babası prostat kanseri olan erkek hastaların %60’ında prostat kanseri gelişebilir. Prostat kanseri teşhisi alan erkeklerin %10’da genetik altyapı olduğu düşünülmektedir. Aynı aile içinde hem kardeş hem de baba da prostat kanseri var ise risk 5 katına çıkmaktadır. Yaş artışı ile birlikte prostat kanserinin gelişimi hızlanmaktadır. Bu nedenle yaş ilerledikçe prostat kanserinin görülme oranı da yükselmektedir.
Prostat kanserinin belirtileri
- İdrar yapma güçlüğü ve idrar akışında kuvvet azalması
- Ereksiyon (sertleşme) bozukluğu
- Menide ve idrarda kan görülmesi
- Ejekülasyon (boşalma) esnasında ağrı
- Kasık bölgesinde ve kemiklerde ağrı
Prostat kanserinin evreleri
Evre 1 – kanser prostat içinde sınırlıdır.
Evre 2 – kanser prostat içinde yaygındır ama dışarı yayılmamıştır.
Evre 3 – kanser prostatın etrafına geçiş yapmıştır.
Evre 4 – kanser prostatın dışına çıkarak kan ve lenf sıvısı ile diğer komşu dokulara, özellikle lenf düğümleri ve kemiklere yayılmıştır(metastaz).
Bu evrelemenin yapılması hastalığın tanı, tedavi ve hastanın takibi açısından en önemli faktördür.
Prostat kanseri olan hastada yaşam şansı
Evre 1’de kanser tanısının konulması hastanın tedavi, takip ve yaşam kalitesi açısından çok önemlidir. Çünkü bu aşamada hastalık hala prostat dokusunda sınırlıdır, tedavi ile birlikte hastanın daha uzun ve daha fazla yaşam kalitesinin eşlik edebileceği yaşama şansı vardır. İlerlemiş evrelerde, özellikle evre 3 ve 4’te hastanın tedavisi daha zor ve yaşam süresi daha azdır. İlerlemiş hastalığı olan hastaların %50’si genellikle eşlik eden tedaviler ile 2-4 yıllık yaşama şansına sahiptir. İleri evrede kemiğe yayılmış kanser hastada şiddetli kemik ağrılarına ve hayatı tehdit edecek kadar kemik kırıklarına yol açabilir.
Prostat kanserinde tarama testi nedir? Ne zaman yapılmalıdır ?
Bundan dolayı tarama amaçlı olarak 50 yaşın üzerinde erkek hastaların yıllık doktor kontrolleri erken evrede tanı konulması açısından çok önemlidir.
Prostat kanserinde tarama amaçlı olarak Prostat Muayenesi yapılmalı ve PSA (prostat spesifik antijen) Testi bakılmalıdır. Prostat muayenesi ürolog tarafından parmakla rektumdan yapılmaktadır. PSA testi ise kan örneğinde bakılmaktadır.
Prostat kanserinde tarama testinin sonucu
Ürolog tarafından yapılan muayene ve PSA test sonucuna göre prostat kanseri şüphesi olan hastada prostata yönelik MR (magnetikrezonans) görüntüleme yöntemi ile prostat dokusu daha detaylı bir şekilde incelenir. MR’da prostat dokusunda kanser görüntüsüne benzer görüntünün varlığında ise prostat biyopsisi yapılmalıdır.
Prostat kanseri tanısı alan hastaya hangi tedavi uygulanır ?
Prostat kanserinde tedavi, hastanın evresine göre değişir. Başarılı tarama testleri sonucu ve erken evrede tanı konulan hastalarda en sık kullanılan tedavi yöntemi cerrahi tedavidir. Gerekliliği halinde kemoterapi (hormon tedavisi) veya radyoterapi uygulanmaktadır.
Yayılım göstermeyen erken evrede uygulanan cerrahi tedavi, radikal prostatektomi dediğimiz, prostatın çıkarılmasıdır.
Prostat kanserinde ameliyat sonrası yaşama şansı ne kadardır ?
Bu operasyonu geçiren ve erken evreli hastaların %90’ının 10 yıllık sağ kalım şansı çok yüksektir. İleri evrede tanısı konulan ve tedavi gören hastalarda ise yaşam süresi hastalığın seyrine bağlı olarak daha kısa olmaktadır.
Prostat kanserinde ameliyat zorlukları ve riskleri nedir ?
Kanserin prostatın dışına yayılması durumunda ameliyatın daha çok zor olduğu ve ameliyat sonrası idrar tutmaya yardımcı dokuların ve sinirlerin hasarı ile karşılaşılabilir.
Prostat kanserinde Robotik cerrahi (‘’da Vinci’’ isimli robot) ve üstünlükleri nedir ?
Gelişen teknolojiler sonucu ameliyatın 3 boyutlu olarak robotik teknoloji yardımıyla cerrah tarafından uygulanarak yapılmasıdır. Bu yöntemin tercih edilmesinin ana amacı, ameliyat sırasında geride kanser dokusu bırakmayacak şekilde prostatın çıkarılması, cinsel aktivite fonksiyonları için önemli sinir yapılarının çok daha az zarar görmesi ve idrar tutmayı sağlayan doku yapılarının zarar görmemesidir. Aynı zaman hastanın hastanede yatış süresinin daha az olması ve estetik görüntü açısından daha uygun yöntem olması son dönemde dünyada bu yöntemi daha yaygın hale getirmiştir. Daha detaylı bilgi için da vinci robotik cerrahi nedir? yazısını okuyun.
Cerrahi dışında tedavi yöntemleri nedir ve ne zaman uygulanır ?
Radyoterapi – ışın tedavisi olarak bilinmektedir ve radyasyon kullanarak kanser hücrelerinin öldürülmesi ve daha da yayılmasını önler.
Kemoterapi – hormon tedavisi olarak bilinmektedir ve anti-androjen ilaçlar kullanarak kanser hücrelerinin öldürülmesi ve daha da yayılmasını önler.
Her iki yöntemin hastalığın evresine ve hastanın mevcut diğer hastalıklarına bağlı olarak yan etkileri görülebilmektedir.
Her iki yöntem genellikle hastalığın ileri evrelerinde veya ileri evre şüphesinin olduğu durumlarda, hasta bazında, onkolog ve ürolog tarafından oluşan ekip tarafından değerlendirilerek uygulanır.