Sperm Hareketsizliği Nedir? Neden Olur?
Sperm hareketsizliği nedir? Neden olur? Merak ediyorsanız yazıyı okumaya devam edin. Evlenip mutlu bir aile olarak yaşamını sürdüren çiftler belirli süre sonrasında çocuk sahibi olmak isterler. Ancak çeşitli sorunlar ile karşılaşmak mümkün olabilir. Bu sorunlar bazen anne adayında bazen ise erkekte görülür. Erkeklerde görülen sorunların başında sperm hareketsizliği gelir. Bu hastalık hakkında çokça duyduğumuz fakat bazı yanlış yargıları barındıran bilgi kirliliği mevcuttur.
Hareketsiz sperm adından anlaşılacağı üzere hareket kabiliyeti az olan sperm çeşididir. Vajina içerisindeki yumurtaya süre olarak hızlı erişemeyen spermlere verilen addır. Hareketsiz spermler ile ilgili karıştırılan durumlar arasında miktar gelir. İnsanlar sperm hareketsiz olduğunu sayının veya miktarın az olduğu durumlarla karıştırır. Doğru bilinen yanlışlar arasında bu durum yer alır. Sperm sayısı ve miktarı normal olup hareketsiz sperm sorunu çeken insanlar sık sık görülür. Bu hastalığın tedavisi tıbbi imkânlar dâhilinde mümkündür.
Sperm hareket türleri ve hareketsiz spermler
Spermler genel olarak hareket çeşitlerine göre üç türde bulunur. Bunların ilki dikey ve ileri doğru hareket eden spermlerdir. Bu türde dairesel veya dikey olarak sperm hareketi oluşur. Bunlar, kadın yumurtasına hızlı şekilde ulaşır. Bu sayede döllenme işlemi gerçekleşmiş olur. İkinci olarak hareketi daha kısıtlı olan ve eğri hareket eden spermler gelir. Bu türde döllenme ihtimali biraz daha risk altındadır. Ancak verimli sonuçlar alındığı yüksek oranda görülür. Son türde ise hareketsiz spermler karşımıza çıkar. Sadece kuyruk kısımları hareket eder veya tamamen hareketsiz kalırlar. Buradan yola çıkarak örnek vermek gerekirse yüzemeyen ve yerinde duran bir balık örneği vermek çokta yanlış olmaz. Hareketsiz spermler sabit kalarak veya sadece kuyruk hareketi sebebiyle yumurtaya ulaşamaz. Bir kısmında ise hareket hızı çok yavaştır.
Hareketli sperm yok ise tedavi yöntemi nedir?
Hareketli sperm yok ise tedavi yöntemine geçilmelidir. Uzmanlar tarafından yapılan araştırmalar sonucunda tahmini yüzde 32 oranında hareketsiz spermlerin normal harekete sahip olanlara nazaran yavaş olduğu tespit edilmiştir. Tabii ki bu araştırmalar belirli durumlar için geçerlidir. Öncelikle durum kontrol altına alınarak tespit edilmelidir. Tespitin sonrasında problemin sebebi bulunmalıdır. Hormon sorunları veya başka hastalıklar sebebiyle olup olmadığını öğrenmek gerekir. Bununla beraber genetik faktörlerde etkili olabilmektedir. Sorunun kaynağına göre çözüme gitmek daha mantıklı olacaktır.
İlk tedavilerden biri aşılama (IUI) yöntemidir. Aşılama yöntemi olarak bilinen tedavide rahime aktif spermler enjeksiyon yolu ile iletilir. Bu sayede gebelik ortamı hazırlanır. Fakat bu tedavi için 5 milyon üzeri sperm hareketliliği gerekir. Hareketli sperm sayısı 5 milyondan az ise İVF denilen yani mikro enjeksiyon yöntemi ile ters işlem yapılır. Kadından alınan yumurta sperme iletilir. Ardından döllenen yumurta tekrar rahime aktarılır. Son tedavi yöntemi ise hiç sperm hareketi olmayan durumlarda testis dokusundan yapılan tedavi çeşididir.
Hareketli sperm sayısı neden düşer?
Hareketli sperm sayısının azalmasının birçok nedeni olabilir. Öncelikle genetik faktörler karşımıza çıkar. Bu durumlar yaygın halde görülür. Bunun haricinde hormon bozuklukları gibi durumlar etki eder. Bu faktörlerin haricinde yaşam şekli ile alakalı çevresel etkenlerde bulunur. Sigara tüketimi, stres, alkol, aşırı kilo, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, sağlıksız beslenme, kimyasal ortamda uzun sürelerde bulunmak gibi çeşitli durumlardan sperm hareketsizliği görülebilir. Bu tarz durumlar söz konusu ise hayat tarzının değiştirilmesi önerilir. Düzenli beslenmek, spor yapmak veya sigarayı bırakmak gibi çözümler etkili olacaktır. Ayrıca stres miktarını da dizginlemek her hastalık için verimli durumlardan biridir.
Hareketli sperm oranı ve miktarı kaç olmalıdır?
Spermler üç türde bulunur. Hızlı ve dikey hareket edenler, orta seviyede hareket edenler ve hareketsizler. İnsanlar hareket miktarının oranını merak ederler. Sperm hareketliliği erkek testisinde bir milimetrede 15 milyon şeklinde; oran olarak hareketli sperm yüzde 31’in üzerinde olmalıdır. Günümüzdeki yaşam koşulları erkeklerde sperm kalitesinin azalmasına yol açmaktadır. Bu nedenle doğru beslenme, kötü alışkanlıklardan uzak durmak son derece önemlidir. Aynı zamanda hekim tarafından önerilen tedaviye harfiyen uyulmalıdır.
Kaynaklar:
- American Society for Reproductive Medicine. Sperm Morphology (Shape): Does It Affect Fertility? (https://www.reproductivefacts.org/news-and-publications/patient-fact-sheets-and-booklets/documents/fact-sheets-and-info-booklets/sperm-morphology-shape-does-it-affect-fertility/) Accessed 4/16/21.
- Centers for Disease Control and Prevention. Infertility FAQs. (https://www.cdc.gov/reproductivehealth/infertility/index.htm) Accessed 4/16/21.
- Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child and Human Development. How Common Is Male Infertility, And What Are Its Causes? (https://www.nichd.nih.gov/health/topics/menshealth/conditioninfo/infertility) Accessed 4/16/21.