12 Soruda Depresyon

Depresyon, isteksizlik, motivasyon eksikliği, kendini değersiz hissetme, karamsarlık, çökkünlük, mutsuzluk, suçluluk duygusu, ölüm ve intihar düşünceleri ile kendini belli eden psikolojik bir rahatsızlıktır. 

Depresyon nedir?

Depresyon, ilgi kaybı ve devamlı üzüntünün görüldüğü duygu durum bozukluğudur. Hastalık aynı zamanda klinik depresyon veya majör depresif bozukluk olarak isimlendirilir. 

Depresyon kendini nasıl gösterir?

Çeşitli duygusal ve fiziksel sorunlar ile karşılaşılmaktadır. Hastaların düşünce ve davranışları etkilenmiş olur. Günlük hayat aktivitelerinin uygulanmasında sorunlar ve yaşamaya değmez hayat hissi ortaya çıkar.

Depresyon bireyin keyifsizliği değil, çözülmesi basit bir sorun değildir. Medikal tedavi gerektiren ciddi bir hastalıktır.

Depresyon nedenleri nedir?

• Kalıtsal faktörler – akrabasında depresyon olan bireyde görülmesi daha yüksektir.
• Bireylerin beyinlerinde fiziksel değişiklikler
• Hormon denge bozuklukları – hamilelik sonrası, menopoz dönemi, tiroid hastalıklarında
• Beyin sinir hücrelerinde iletişim aracı olan nörotransmitterlerde işlevsel bozukluk
• Çok bağımlı olma
• İstismar hikayesi (fiziksel veya cinsel)
• Travmatik veya stresli olaylar
• Alkol, sigara ve uyuşturucu bağımlılığı
• Anksiyete bozuklukları
• Yeme bozuklukları
• Zor ilişki veya finansal sorunlar
• Ciddi ve kronik hastalıklarının olması (kanser, felç, kalp hastalıkları)
• Uyku hapları veya yüksek tansiyon hapları gibi ilaçların kullanımı

Depresyon çeşitleri nedir?

1. Anksiyete sıkıntısı – olası olaylar ve kontrol kaybı ile ilgili depresyon
2. Atipik özellikler – aşırı uyku ihtiyacı, aşırı iştah, reddedilmeye karşı aşırı duyarlılık, vücutta ağırlık hissi, bazı hadiselerden geçici mutluluk hissi ile görülen depresyon
3. Karışık özellikler – çok konuşma ve yüksek benlik saygısı ile birlikte enerjik maninin görüldüğü depresyon
4. Katatoni – sabit ve katı duruşlarla görülen depresyon
5. Melankolik özellikler – zamanında keyifli görülen bir şeye karşı soğuma ile görülen depresyon
6. Mevsimsel özellikler – güneş ışığına daha az maruz kalmaya bağlı mevsimsel değişikliklerde görüeln depresyon
7. Peripartum başlangıç – hamilelik ve hamilelik sonrası dönemde görülen depresyon
8. Psikotik özellikler –kişisel yetersizlik veya halüsinasyonların görüldüğü  depresyon

Depresyon belirtileri nedir?

Çocukluk yaş grubu ve gençlerde olan belirtiler

• Üzüntü
• Sinirlilik
• Endişe
• Sebepsiz ağrılar
• Sürekli birlikte olmaya çalışma
• Zayıflık
• Okula gitmeyi reddetme
• Gençlerde aynı zamanda olumsuz düşüncelere kapılma, kendini değersiz hissetme, yanlış anlaşılma hisleri, uyuşturucu ve alkol kullanımı, öfke, düzensiz uyku, kendine zarar verme, çok fazla yeme, normal aktivitelere karşı ilgisizlik ve sosyal ilişkilerden uzaklaşma

İleri yaşlarda görülen belirtiler

• Herhangi bir hastalık veya hastalık tedavisinden kaynaklanmayan iştahsızlık, yorgunluk ve uyku sorunları, cinsel ilgi kaybı
• Herhangi bir hastalık olmadan fiziksel ağrı veya acı hisleri
• Sosyalleşememe ve evde kalma isteği
• İntihar düşünceleri ve yoğun ölüm duyguları
• Kişilik değişikliği
• Hafıza kaybı

Depresyon tanısı nasıl konulur?

• Hastanın öyküsü alınır.
• Fizik muayene edilen hastalarda fiziksel sorunlar veya herhangi bir hastalık ihtimali değerlendirilir.
• Laboratuvar testler
• Psikiyatrik değerlendirme
• Bireyin bazı anket sorularını cevaplandırması istenebilir.

Depresyon tedavisi nedir?

Psikoterapi 

Psikiyatrist ile konuşarak tedavi görme yöntemidir. Bu terapi ile bireylerin başkaları ile olumlu ilişkileri, zorluğa adapte olma, depresyonu ağırlaştıran nedenlerin ortadan kaldırılması, olumsuz inanç ve davranışları değiştirmek, sorunlarla baş etmek, gerçekçi hedeflere yönlendirilmek, öfke ve umutsuzluğun ortadan kaldırılması amaç sağlanmaktadır.

İlaç tedavisi 

Birkaç tür ilaç, tedavide kullanılmaktadır

• Seçici serotonin geri alım inhibitörleri
• Serotonin – norepinefrin geri alım inhibitörleri
• Atipik antidepresanlar
• Trisiklik antidepresnlar
• Monoaminoksidaz inhibitörleri

Hasta ilaç tedavisini yalnızca doktor gözlemi eşliğinde alabilir. Doz ve ilaç kullanma süresi sadece uzman doktor tarafından belirlenebilir. Hasta kendi isteği üzerine ilaç dozunu, sayısını artıramaz ve ilaç tedavisini kendi isteği üzerine durduramaz. Uygunsuz kullanım ile ilaç bağımlılığı veya yoksunluk sendromu gelişebilir. Bu durumlarda tedavi şansı çok daha zor duruma girmektedir.

Depresyon tedavisi sırasında hastanın ev ortamında yapması gerekenler nelerdir?

• Depresyon hakkında bilgi edinmeli
• Tedavi planına sadık kalmalı
• Alkol ve uyuşturucu kullanmamalı
• Uyarı işaretlerine dikkat etmeli
• Kendine iyi bakmalı

Depresyon tamamen iyileşir mi?

İyi ve etkili bir tedavi ile depresyon tamamen iyileşir. Hastaların tedavi planına uyum sağlaması tedavi süresinin de daha kısa olmasına yardımcı olmaktadır.

Depresyon tedavi edilmezse ne olur?

Tedavi edilmeyen hastalarda bulgular zaman içinde kötüleşir ve bir sıra komplikasyonlar gelişir. Karşılaşıla bilinecek sorunlar aşağıda belirtilmektedir :

• Obezite (sonuç olarak kalp sorunları ve diyabete yol açacaktır)
• Anksiyete, panik bozukluklar ve fobi
• Uyuşturucu ve alkol kullanımı
• Ağrı
• Fiziksel hastalıklar
• Sosyal izolasyon
• İlişki zorlukları ve aile çatışmaları
• Kendini sakatlama
• İntihar düşünceleri ve girişimleri
• İntihar
• Erken ölüm

Depresyon tehlikeli midir?

Tedavi edilmeyen hastalarda durumun kötüleşmesi nedeniyle intihar ve ölüm durumunun olma ihtimalinden dolayı tehlikeli hastalık olarak görülmektedir.

Depresyon nasıl önlenebilir?

• Stres kontrolünün sağlanması
• Bireye direncin artırılması
• Benlik saygısını güçlendirmek
• Herhangi bir erken belirti durumunda hemen tedaviye başlanması
• Aile bireyleri ve arkadaşlarla irtibat
• Depresyon belirtilerinin nüksetmemesi için uzun süreli bakım tedavisi

Kaynaklar:

1. Brown AY. Allscripts EPSi. Mayo Clinic, Rochester, Minn. Nov. 17, 2016.
2. Research report: Psychiatry and psychology, 2016-2017. Mayo Clinic. http://www.mayo.edu/research/departments-divisions/department-psychiatry-psychology/overview?_ga=1.199925222.939187614.1464371889. Accessed Jan. 23, 2017.
3. Depressive disorders. In: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders DSM-5. 5th ed. Arlington, Va.: American Psychiatric Association; 2013. http://www.psychiatryonline.org. Accessed Jan. 23, 2017.
4. Depression. National Institute of Mental Health. https://www.nimh.nih.gov/health/topics/depression/index.shtml. Accessed Jan. 23, 2017.
5. Depression. National Alliance on Mental Illness. http://www.nami.org/Learn-More/Mental-Health-Conditions/Depression/Overview. Accessed Jan. 23, 2017.

---