Adet Düzensizliği, Nedenleri ve Tedavisi
Adet düzensizliği, iki adet arasındaki sürenin normalden kısa olması, uzun olması ya da adet kanamasının normalden uzun sürmesi durumudur. İki adet kanaması arasındaki sürenin 21 günden kısa olmaması gerekir. Yine iki adet kanaması arasındaki sürenin 35 günden uzun olması gerekir. Adet kanaması 7 günden daha uzun sürmemelidir.
Ülkemizde adet görme yaşı 11-14 arasındadır. Eğer 16 yaşına kadar adet başlamadıysa ya da adet kanaması 10 yaşından önce başlamış ise mutlaka bir doktora başvurmak gerekir. Adet kanamasının başladığı ilk dönemlerde adet düzensizliklerinin görülmesi normaldir. Ancak bu durum bir iki yıl içerisinde düzelir ve adet kanamaları bir düzene girer. İlk adet kanaması gördükten 2-3 yıl sonra artık adet kanması bir düzene oturur. Bundan böyle her ay adet kanamasının süresi, miktarı ve sıklığı artık neredeyse aynı olmaya başlar. Ancak adet düzeninde bir iki günlük sapmalar olabilir ve bu normal kabul edilir. Her kadının adet düzeni farklı olabilir. Örneğin 30 günde bir adet oluyorsanız, adetiniz 5 gün sürüyorsa ve bu ilk adetten sonra hep böyle ise, bu sizin için norma kabul edilir.
Adet Düzensizliğinin Nedenleri Nedir?
Adet düzensizliğinin en sık görülen nedeni hormonal nedenlerdir. Yumurtalıklarda üretilip kana karışan hormonlar ile ilgili bozukluklar, tiroid bezindeki üretilen tiroid hormonlarının az ya da çok üretilmesi adet düzensizliğine nede olabilir.
Bunun dışında, yumurtalık ve rahim (uterus) gibi kadın üreme organlarında görülen polip, kist gibi nedenler de adet düzensizliğine yol açabilir.
Yine uzun süre kullanılan doğum kontrol hapları da adet düzensizliğinin nedenleri arasındadır.
Stres, depresyon, kişinin bir yakınını kaybetmesi gibi psikolojik nedenler de kısa süreli adet düzensizliğine neden olabilir.
Adet Düzensizliği Çeşitleri Nelerdir?
Adet düzensizliği çeşitleri nelerdir? İki adet arasındaki sürenin normalden kısa olması, normalden uzun olması adet düzensizliği olarak kabul edilir. Ayrıca adet kanamasının normalden uzun sürmesi de adet düzensizliğidir. İki adet kanaması arasındaki sürenin 21 günden daha kısa olmaması, 35 günden daha uzun olmaması gerekir. Adet kanamasının süresi 7 günden daha uzun olmamalıdır.
Adet Düzensizliği Çeşitleri Şunlardır;
Oligomenore
Oligomenore seyrek adet görme anlamına gelir. İki adet arasındaki süre 35 günden daha uzundur.
Oligomenore nedenleri şunlardır;
- Doğum kontrol ilacı kullanmak
- Ağır egzersiz yapmak
- Ergenliğin ilk dönemleri
- Menopoza girmeye yaklaşmış kadınlar
- Hormon düzeylerindeki dalgalanma
- Anorekisya ve bulumiya gibi yeme bozuklukları
- Diyabet (Şeker hastalığı)
- Tiroit hastalığı
Polimenore
Sık adet görme anlamına gelir. İki adet arasındaki süre 21 günden daha kısadır.
Polimenore nedenleri şunlardır;
- Hormon dengesinin bozulması
- Stres
- Enfeksiyonlar
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
- Endometriyozis (normalde sadece rahmin iç kısmında bulunması gereken ve endometriyum adı verilen dokunun, yumurtalık veya yumurtalık borularında (Fallop tüpleri) bulunması durumu)
- Menopoz (kadınlarda adet döngülerinin tamamıyla bitmesi) dönemine yaklaşma
- Hipofiz bezinin aşırı çalışması
- Yetersiz beslenme
- Psikolojik bozukluklar
Amenore
Adet kanamsının olmamsı, adet görememe durumudur. Amenorenin iki türü bulunmaktadır. Kişi 16 yaşına gelmiş olmasına rağmen, hiç âdet görmemiş ise bu duruma primer amenore denir. Düzenli adet gören kadınlarda, adetin kesilmesine ise sekonder amenore adı verilir.
Primer amenore nedenleri şunlardır;
- Tiroit bezi hastalıkları
- Üreme organlarının düzgün gelişememesi
- Yumurtalık (over) yetmezliği
- Ailesel olarak ergenliğin gecikmesi
- Hormon seviyelerindeki düzensizlikler
- Kızlık zarının tamamen kapalı olmasından dolayı kanamanın dışarı çıkamaması
Sekonder amenore nedenleri;
- Hamilelik
- Emzirme
- Tiroit bezi ile ilgili hastalıklar
- Antidepresan türü ilaçların kullanımı
- Prematür ovaryan yetmezlik
- Anoreksiya ve bulimiya gibi yeme bozuklukları
- Beyin tümörü
- Kronik hastalıklar
- Polikistik over hastalığı
- Cushing hastalığı
Adet Düzensizliği Tedavisi Nasıldır?
Adet düzensizliğinin tedavisi için ilk önce mutlaka nedeni bulmak gerekir. Adet düzensizliğine yol açan soruna göre tedavi düzenlenmelidir. Sorunun kaynağını bulabilmek için jinekolojik muayene, ultrason ve gerektiğinde diğer bazı tetkikler yapılır.
Eğer adet düzensizliğinin nedeni, rahim, yumurtalık ya da vajinadaki polip, miyom, tümör gibi nedenlerse, bunlar cerrahi olarak tedavi edilir. Ameliyat kapalı (laparoskopik) ya da açık yöntemlerle uygulanır. Eğer adet düzensizliğine yol açan sorun hormonal bir nedenden kaynaklanıyorsa, ilgili hormon salgılanmasını düzenlen bir takım ilaçlar kullanılır.
Kaynaklar:
- Womenshealth.gov: "Menstruation and the menstrual cycle fact sheet."
- UpToDate: "Absent or Irregular Periods."
- NHS.uk: "Treating Irregular Periods."
