Kadın Kısırlığı Nedir? Nasıl Anlaşılır, Belirtileri ve Tedavisi Nasıldır?

Kadın kısırlığı, çocuk sahibi olamayan çiftlerdeki sorunun kadına bağlı olması durumudur. Yani kadından kaynaklanan nedenlerden dolayı çocuk olmamaktadır. 

Kadın kısırlığı nedir?

Dünya sağlık örgütüne göre, bir sene boyunca düzenli ve korunmasız olarak cinsel ilişkiye rağmen çocuk sahibi olamayan kadınlar kısır olarak değerlendirilir.

Dünya düzeyinde 2 kişiyi aynı anda (partner ile birlikte) etkileyen tek hastalıktır. 35 yaş üstü kadınlar için bu risk daha yüksektir.

Kadın kısırlığının nedeni nedir?

• Yaş ilerlemesi
• Tüp (rahim ile yumurta arasında bağlantıyı kurar ve yumurtada üretilen yumurta hücrenin rahime doğru ilerlediği kanal) tıkanıklığı
• Yumurtlama bozukluğu (adet bozukluğu)
• Endometriozis (çikolata kisti)
• Polikistik over sendromu (her iki yumurtada yaygın kistlerin görüldüğü)
• Erken menopoz
• Geçirilmiş karın içi enfeksiyonlar
• Daha önce karın içi ameliyat hikayesi
• Tiroid problemleri
• Obezite
• Alkol ve sigara gibi kötü alışkınlıkları olanlar

Kadın kısırlığının belirtileri nedir?

• Genç çiftin 2 yıl boyunca korunmasız cinsel ilişki sonrası gebe kalamama durumu
• 35 yaş üstü çiftlerin 1 yıl içinde korunmasız cinsel ilişki sonrası gebe kalamama durumu
• Hamile olmaması halinde kadın memelerinden süt gelmesi
• Hiç adet olamama ve adet düzensizlikleri
• Şiddetli ağrılar ve fazla kanamalarla görülen adet dönemlerinin olması

Kadın kısırlığının tanısı nasıl konulur?

• Kan testleri - Eğer kadının adet dönemleri düzenli ise, adet kanamalarından önceki 7 gün içinde yumurtlamanın olup olmamasını değerlendirmek için bakılır. Adetin 2. ve 5. günlerinde yumurta kalitesini değerlendirmek için FSH, LH ve östrojen değerleri, yumurtalık rezervinin değerlendirilmesi için AMH değeri bakılır.
• Pelvik ultrason – 1 ay boyunca yumurta gelişimi ve yumurtlamanın değerlendirilmesi için.
• Histerosalpingografi (HSG) – Fallop tüplerinin (rahim ile yumurta arasında kanala) açıklığı röntgen filmi çekilerek değerlendirilir. Bunun için rahim içinden kontrastlı madde enjekte edilerek tüp açıklığı değerlendirilir.
• Histeroskopi – ucunda kamera olan boru ile rahim içine girilerek, rahim içi durumu değerlendirmek için kullanılır. Gerek duyulduğunda, bu yöntemle rahimden biyopsi alınır.

Yumurtalık rezervi nedir?

Kısırlık açısından değerlendirilen kadın hastanın ultrasonda yumurta dokusunun tespit edilmesidir.

Kadın kısırlığının tedavisi nedir?

• İlaç tedavisi (gebelik veya fertilite ilaçları) –Bunlar tablet veya enjeksiyon şeklinde olur. Tablet şeklinde verilen ilaçlar hamilelik mekanizmalarında etkilidir. Enjeksiyon ilaçlar ise yumurtlamayı etkinleştirmektedir. İlaç tedavisinin bazı yan etkileri görülebilir. Bazen hastalarda sıcak basma, göğüs ağrısı ve hassasiyet, bulantı veya duygusallıkta artış görülebilir. İlaç tedavisi ile çoğul gebelik riski artar.
• İnseminasyon (aşılama tedavisi) – ağrısız bir işlem olan bu yöntem genellikle kısırlık nedeni bilinmeyen hastalarda, vajinismus olan hastalarda kullanılır. Yumurtlama döneminde partnerden alınansperm değerlendirilir, yumurta hücresini dölleyebilme ihtimali en yüksek sperm hücreleri alınarak basit bir yöntemle kadın rahmine yerleştirilir. Bu yöntem genellikle ilaç tedavisi ile birlikte uygulanır. Kadının yaşı, Fallop tüplerinin sağlık durumu ve erkeğin sperm değerleri bu yöntemin başarısını etkileyen faktörlerdir. Başarı oranı %15 olarak bilinir.
• Tüp bebek (IVF) tedavisi –öncelikle dışarıdan kadına verilen hormon tedavisi ile gelişebilecek yumurta sayısı artırılır. Daha sonra kadından alınan yumurta hücreler dış ortamda erkek spermi ile döllendirilir. Ardından oluşan embriyo kadın rahmine transfer edilir.
• Cerrahi yöntemler – rahim içi yapışıklıkların açılması, miyom veya poliplerin çıkarılması, endometriozis hastalığının tedavisi, yumurta kistlerinin (polikistik over sendromu) tedavisi, tıkalı olan Fallop tüplerinin tedavisi için tercih edilir. Bu hastalıkların varlığında cerrahi tedavi tercih edilerek, döllenmeyi engelleyen faktörler ortadan kaldırılır, ilerleyen süreçte gebelik için gereken yaklaşım uygulanır. Cerrahi tedavi açık, kapalı (laparoskopik) veya robotik yöntemle uygulanabilir.

Erken yumurtalık yetmezliği nedir ?

40 yaşından önce yumurtalık fonksiyonlarında azalmadır. Genellikle genetik hastalığı olan kadınlarda görülür. Bundan başka sigara kullanımı, kanser tedavisi, obezite, D vitamin yetmezliği gibi nedenleri vardır. Erken yumurtalık yetmezliği erken menopoz değildir.

---