Melanom Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Melanom bir deri kanseri türüdür. Deriye rengini melanin adı verilen bir pigment verir. Bu pigment, derideki melanosit denilen hücreler tarafından üretilir. Melanosit hücrelerin kontrol edilemez bir şekilde çoğalması sonucu melanom adı verilen bir deri kanseri oluşur. 

Melanom nedir?

Derinin melanosit denilen hücrelerinin kontrolsüz bölünerek çoğalması sonucu gelişen kanser türüdür. Diğer ismiyle melanom veya melanoma olarak bilinmektedir. Kötü huylu ve başka organlara yayılma potansiyeli olan tümörlerdendir. Diğer cilt kanserlerinden farklı olarak melanomda genetik yatkınlık söz konusudur.

Melanosit hücrelerinde sentezlenen melanin pigmenti deriye rengini kazandıran renk pigmentidir. Derinin bronzlaşmasına neden olur.

Melanomun sıklığı nedir?

Cilt kanserleri arasında en az görülen olmasına rağmen en tehlikeli olanıdır.

Melanomun evreleri nedir?

Evre 0–kanser cildin en dış tabakasındadır ve genelde tehlikesizdir.

Evre 1 – kanser 2 mm’den daha incedir, lezyon ülserli veya ülsersiz olabilir.

Evre 2 – kanser 4 mm’den daha kalın olabilir, ama henüz çevre dokulara yayılmamıştır. Ülserli veya ülsersiz olabilir.

Evre 3 – kanser çevre deri dokusuna yayılmış, ama lenf düğümleri veya komşu organlara yayılmamıştır.

Evre 4 – kanser lenf düğümlerine ve çevre organlara (akciğer, karaciğer ve beyin) yayılmıştır.

Melanoma İn Situ ne demek?

Evre 0 melanom, Melanoma İn Situ demektir. Yani kanser hücreleri olduğu yerden çevreye yayılmamıştır. Tedavi edilmediği takdirde, kanser kolaylıkla yayılabilir ve hayatı tehdit edebilir. 

Melanoma İn Situ tehlikeli midir?

Bu evrede tanı almış hastalar daha şanslıdır. Kanser dokusu sağlıklı deri dokusu sınırında tümüyle çıkarılmış olursa, tümörden kurtulma şansı %100’e yakındır.

Malign melanom nedir?

Mevcut olan benlerden (nevüs) gelişmektedir. Kahverengi-siyah renkli lezyonlar şeklinde görülmektedir. Benlerde şekil değişikliği, kaşıntı, ülserasyonlar ve kanamalar görülebilir.

Melanom ilk nereye yayılır?

İlk yayılım alanları lenf düğümleridir. 

• Kollarda ve ellerde olan melanom – koltukaltı lenf düğümlerine
• Bacaklarda ve ayaklarda olan melanom – kasık lenf düğümlerine
• Vücut gevdesinde olan melanom – koltukaltı veya kasık lenf düğümlerine
• Baş ve boyunda olan melanom – boyun ve çene altı lenf bezlerine

Evre 4 (metastaz yapmış) melanom belirtileri nedir?

• Gözle görülebilen veya ele gelen ciltaltı yumrular veya nodüller
• Şişmiş, ağrılı veya ağrısız lenf bezleri
• Kilo kaybı
• İştahsızlık, halsizlik ve yorgunluk
• Karında şişlik
• Kemik ağrıları
• Nefes almada zorluk

Renksiz (pigmentsiz) melanom olabilir mi?

Amelanotikmelanom olarak bilinen bu tür melanomda lezyonlar pembe veya kırmızı renkte olup, daha kötü prognozlumelanom olarak bilinmektedir. Renk pigmentleri olmadığı için renksiz görülür.

Breslow kalınlığı nedir?

Melanom hücrelerinin cildin dış yüzeyinden içeri doğru yayılımının milimetre olarak ölçülmesidir. Yüzeysel ülserasyonlarda ölçüm lezyonun tabanından yapılmaktadır.

Breslow kalınlığının değerlendirilmesinin öneminedir?

Kalınlığın belirlenmesi ile 5 yıllık sağ kalım değerlendirilebilir.

• < 1 mm - % 95 - 100
• 1 - 2 mm - % 80 - 96
• 2.1 - 4 mm - % 60 -75
• > 4 mm - % 37 - 50

Clark seviyesi nedir?

Lezyonun deri dokusu içinde olan yayılımının anatomik seviyesini belirler.

• Seviye 1 – in situ melanom
• Seviye 2 – papiller dermise doğru yayılım
• Seviye 3 – lezyon papiller dermisi geçer
• Seviye 4 – retiküler dermise doğru yayılım
• Seviye 5 – subkutan dokuya yayılım

Melanomda kimlere ameliyat yapılır?

Evre 0, 1 ve 2’de cerrahi tedavi uygulanmaktadır. Tümörün genişçe çıkarılmasının yanı sıra komşu lenf bezlerinden örneklenme yapılarak kanserin yayılmasının değerlendirilmesi yapılır. Eğer lenf düğümlerinde kanser hücreleri görülmezse, ameliyat sonlandırılır.

Evre 3 melanom tedavi yaklaşımı nasıl olur?

Bu evrede cerrahi ile kanser dokusu temizlenir, lenf dokularına kanser hücreleri yayıldığı için lenf düğümlerinin de çıkarılması yapılmaktadır. Tekrarlama ihtimali çok yüksek olduğu için koruyucu amaçlı mikroskobik metastazları yok etmek için immünoterapi (kemoterapi) uygulanır. Kemoterapi amacıyla nivolumab, ipilimumab ve pembrolizumab kullanılır.

Evre 4 melanom tedavi yaklaşımı nasıl olur?

Hastanın tedavisi öncelikle kemoterapidir. Eğer hastada çoklu metastazlar yoksa, cerrahi tedavi seçeneği tercih edilebilir. Aynı zamanda radyoterapi de bu sürece katkıda bulunabilir.

Hastalara öncelikle PET-tomografi çekimi yapılır ve BRAF mutasyon pozitifliği değerlendirilir.

BRAF gen mutasyonu nedir?

Melanom tanılı hastaların en az yarısında BRAF gen mutasyonu vardır. BRAF gen mutasyonu olan hastada hastalığın seyri daha agresiftir. BRAF gen mutasyonu nedeni genellikle çevresel faktörlerden kaynaklanmaktadır. Kalıtsal gen mutasyonları ise nadiren görülmektedir.

BRAF gen mutasyonunun tedavide rolü nedir ?

Tedavide BRAF gen inhibitörleri kullanılmaktadır. Bu ilaçlar :

• Vemurafenib
• Dabrafenib
• Encorafenib

MEK biyolojik yolu nedir?

Melanom kanser hücresinin çoğalması, büyümesi ve hayatta kalması için hücre sinyal ileti yoludur. BU yolun aktivasyonu melanomun gelişmesi ve ilerlemesinde önemli rol oynar. 

MEK biyolojik yolunun tedavide rolü nedir?

Tedavide MEK inhibitörleri kullanılmaktadır. Bu ilaçlar :

• Trametinib
• Kobimetinib
• Binimetinib

Kaynaklar:

1. Cutaneous melanoma. National Comprehensive Cancer Network. https://www.nccn.org/professionals/physician_gls/default.aspx. Accessed Jan. 8, 2020.
2. Niederhuber JE, et al., eds. Melanoma. In: Abeloff's Clinical Oncology. 6th ed. Elsevier; 2020. https://www.clinicalkey.com. Accessed Jan. 8, 2020.

•  

---