Yumurtalık (Over) Kanseri Nedir? Belirtileri ve Tedavisi Nasıldır?
Over kanseri, halk arasında yumurtalık kanseri olarak da bilinir. Yumurtalık ya da over, kadın üreme organlarından olan rahimin (uterus) her iki yanında birer adet bulunur. Yumurtalıklarda kadınlık hormonları ve kadın üreme hücresi olan yumurta üretilir.
Yumurtalık (over) kanseri nedir?
Yumurtalık dokusunu ana yapısını oluşturan epitel hücrelerinin veya emriyonik döneme ait olan hücrelerin kontrolsüz bölünerek çoğalması sonucu gelişen kanser türüdür.
Yumurtalık kanseri kimlerde görülür?
Genellikle menopoz sonrası (adetlerin kesilmesinden sonraki dönem) kadınlarda görülür. Menopoz sonrası kadınların %80’de epitel dokusundan, 20 yaşın altında olan kadınlarda ise embriyonik döneme ait hücrelerden gelişen kanserler daha sık görülür. Ortalama yaş 63’tür.
Yumurtalık kanserinin risk faktörleri nedir?
- Sağlıklı ve düzenli hayat tarzının bozuk olması
- Obezite
- Kanserlerin %10’ genetik nedenlidir
- Birinci dereceli akrabalarda rahim, yumurtalık ve meme kanserinin olması
- İleri yaş
- Doğurganlık için kullanılan ilaçlar
Yumurtalık kanserinin belirtileri nedir?
- Karın ağrısı
- Karında şişlik
- Kilo kaybı
- İştahsızlık
- Halsizlik
- Vajinal kanama
- Hastaların %50’den fazlasında erken dönemde belirti görülmeyebilir. Bundan dolayı bu hastalarda kanser teşhis sırasında ileri dönemde veya yayılmış olabilir.
Yumurtalık kanserinin tanısı nasıl konulur?
Hastaların çoğunda belirti ve şikayetlerin erken dönemde olmaması nedeniyle, bu hastalarda genellikle başka bir nedenle doktor muayenesi sırasında tespit edilebilir. Yumurtalık kanser şüphesinin olduğu durumlarda ilk aşamada pelvik Doppler ultrason istenir. Bunun haricinde tomografi ve MR çekimi yapılarak daha detaylı inceleme yapılmaktadır. Aynı zamanda kanda tümör belirteçleri bakılır. Kanser belirteci olarak CA-125 kullanılır. Menopoz sonrası kadınlarda 35 ünite/ml’nin üzerinde CA-125 saptanması, yumurtalık kanser olasılığını yükseltir.
Yumurtalık kanserlerinin %75’i menopoz dönemde ve genellikle geç dönemde (genellikle evre 3’te) tespit edildiği için, kadınların menopoz sonrası yıllık kadın-doğum uzmanı tarafından kontrol muayenesi önerilmektedir.
Yumurtalık kanser evreleri nedir?
Evre 1 – kanser yumurta veya Fallop tüpünde bulunur.
Evre 2 – kanser ya her iki yumurtaya ya da rahime yayılmıştır.
Evre 3 – yumurtalık, rahim veya Fallop tüpleri ile birlikte komşu lenf düğümlerine yayılmıştır.
Evre 4 – kanser diğer organlara yayılmıştır (özellikle akciğerlere).
Yumurtalık kanserinin tedavisi nedir?
İlk tedavi yaklaşımı cerrahidir. Hastanın tedaviye cevabı cerrahi tedavi ile yakından ilişkilidir. Bu yaklaşımda aynı zamanda kanser evresini belirlemek için, evreleme cerrahisi denilen cerrahi uygulanır. İleri dönemde olan kanser saptandığında daha kapsamlı cerrahi uygulanır. İleri dönemde saptanan hastalara ameliyat sonrası kemoterapi uygulanır. Tedavinin cevabı, kanser evresi ile yakından ilişkilidir.
Yumurtalık kanserinin başarı ve yaşam şansı nedir?
Tüm jinekolojik kanserler arasında ölüm oranı en yüksek olan kanser türüdür. Tüm kanser evreleri birlikte değerlendirildiğinde, ortalama yaşam %35’dir.
Tedaviye erken dönemde başlandığında başarı şansı yüksek olan kanser türüdür ve hastaların %80-90’ı iyileşir. Geç dönemde tespit edilen hastalarda ise %40’a yakındır.
Yumurtalık kanserinde tedavi olan hastalar nasıl takip edilir?
Tedavisi tamamlanmış hastalar 4-5 ayda bir, uzun dönem takip edilir. Çünkü, hastalığın tekrarlama riski vardır. Bu tür hastalarda bazen birkaç ameliyat gerekebilir.
Yumurtalık kanserinden korunma yolu var mı?
- Sigara ve alkol gibi kötü alışkınlardan uzak durmak
- Doğum kontrol hapların kullanımı
- Sağlıklı beslenme
Kaynaklar:
- Hoffman BL, et al. Epithelial ovarian cancer. In: Williams Gynecology. 4th ed. McGraw Hill; 2020. https://accessmedicine.mhmedical.com. Accessed May 5, 2021.
- Niederhuber JE, et al., eds. Carcinoma of the ovaries and fallopian tubes. In: Abeloff's Clinical Oncology. 6th ed. Elsevier; 2020. https://www.clinicalkey.com. Accessed May 5, 2021.
- Ovarian cancer including fallopian tube cancer and primary peritoneal cancer. National Comprehensive Cancer Network. https://www.nccn.org/guidelines/guidelines-detail?category=1&id=1453. Accessed May 5, 2021.
- Ovarian, fallopian tube and primary peritoneal cancer prevention (PDQ) — Patient version. National Cancer Institute. https://www.cancer.gov/types/ovarian/patient/ovarian-prevention-pdq. Accessed May 5, 2021.