Makatta kaşıntıya neden olan gıdalar nelerdir?

Bağırsak, sindirim sisteminin bir parçasıdır. Mideden sonra başlar ve anüse kadar uzanır. İnce bağırsak ve kalın bağırsak olmak üzere ikiye ayrılır. Bağırsaklar alınan gıdaların emiliminden ve artıklarının dışarıya atılmasından sorumludur. Bağırsaklar vücutta karın boşluğu adı verilen yerde bulunur. karın boşluğunda mide, karaciğer ve dalak gibi diğer organlarda bulunmaktadır. Bağırsak ile ilgili sık görülen sorunlar arasında, bağırsak düğümlenmesi ve bağırsak kanseri gibi durumlar bulunmaktadır.

Bağırsak düğümlenmesi, tıp dilinde volvulus olarak ifade edilir. Bağırsak, sindirim sisteminin bir parçasıdır. Bağırsağın kendi etrafında veya bir başka bağırsak bölümü etrafında dönmesine bağırsak düğümlenmesi veya volvulus adı verilir. Düğümlenme sonucu, bağırsağı besleyen kan damarları sıkışır ve bağırsağa olan kan akımı bozulur. Bu durum bağırsağın beslenmesinde bozukluğa ve kangrene (bağırsak çürümesi) neden olabilir. Bağırsak dönmesi bağırsağın her yerinde görülebilir, ancak en sık görüldüğü yer kalın bağırsağın son bölümü (sigmoid kolon) ile ince bağırsaktır.

İnce bağırsağın ileum adı verilen bölümünün ameliyat ile karın ön duvarına ağızlaştırılmasına ileostomi adı verilir. İnce bağırsak, mide ile kalın bağırsak arasında yer alır. İnce bağırsağın duedonum, jejunum ve ileum olmak üzere üç bölümü vardır. İleostomide ileum kısmı karın duvarına bağlanır. Böylece normalde kalın bağırsaklara geçen gıda artıkları, karın cildine yapıştırılan özel bir torbaya boşalır. İleostomi, teknik olarak iki şekilde yapılır. İşlem, uç ve halka (loop) olmak üzere iki şekilde uygulanabilir.  İnce bağırsağın tamamen kesilip, ucunun karın duvarına ağızlaştırılmasına uç ileostomi denir. Halka (loop) ileostomi de ise ince bağırsak tam olarak kesilmez. İnce bağırsağın bir kısmı kesilir ve kesilen taraftaki açıklık karın duvarına ağızlaştırılır. Buna halka ileostomi denir. Kalın bağırsağın ağızlaştırılmasına ise kolostomi denir. 

Bağırsak hastalıkları dendiğinde, mideden sonra başlayan ve makata kadar olan bölümün hastalıkları anlaşılır. Bağırsaklar, ince bağırsaklar ve kalın bağırsaklar olmak üzere iki bölümden oluşur. En sık görülen bağırsak hastalıkları arasında enfeksiyonlar, kanserler gelir. Bağırsak hastalıklarının en önemli belirtileri karın ağrısı, kabızlık, ishal, kanlı dışkılamadır. Bağırsak hastalıklarına genel cerrahi ve gastroenteroloji bölümü doktorları (gastroenterolog) bakar. Bağırsak rahatsızlığı olan kişikerin hastanelerin bu bölümlerinden randevu almaları gerekir.

Mitrofanoff ameliyatı, appendiksin beslenmesi bozulmadan olduğu yerden ayrılarak mesaneye (idrar kesesi) bağlandığı bir ameliyattır. İdrar kanalı ile ilgili sıkıntıların yaşandığı durumlarda uygulanır. Appandiks, çekum adı verilen kalın bağırsağın uç kısmında bulunur. Kör bağırsak olarak da bilinir. iltihaplanması sonucu apandisit denilen durum ortaya çıkar. Bu ameliyatta appandiks kullanılarak mesane (idrar kesesi) ve cilt arasında bir kanal oluşturulur. Apandiks karın cildine ağızlaştırılır. Hasta günde 4-5 defa karın cidindeki bu küçük delikten bir sonda ile mesanesini boşaltır. Çünkü yapılan özel bir valf mekanizmasından dolayı idrar kesesinde biriken idrar dışarıya çıkamaz. Dolayısıyla hastanın idrar torbası (ürostomi) kullanmasına gerek yoktur.

Proktoloji, kalın bağırsağın son bölümü olan rektum ve anüs (makat) hastalıkları ile ilgilenen bir tıp dalıdır. Kısaca, rektum ve makat hastalıkları ile ilgilenen bölümdür. Proktoloji alanında uzmanlaşmış doktorlara proktolog veya kolorektal cerrah denir.

Proktoloji hangi hastalıklarla ilgilenir?

• Hemoroid (basur): Makattaki toplardamarların şişmesi ve iltihaplanmasına hemoroid denir.
• Anal fissür (makat çatlağı): Anüsün iç yüzeyini kaplayan deride oluşan yırtık veya çatlak
• Anal fistül: Anüs ve rektum arasında anormal bir bağlantı veya tünel oluşumu
• Anal apse: Anüs çevresinde oluşan irin birikmesi
• Rektal prolapsus: Rektumun anüs dışına çıkması
• Kabızlık: Bağırsak hareketlerinin azalması ve sertleşmesi
• İshal: Sık ve sulu dışkılama
• Makat kanseri: Anüs veya rektumda oluşan kanser
• Kolit: Kalın bağırsağın iltihaplanması
• Divertikülit: Kalın bağırsak duvarında oluşan küçük keseciklerin iltihaplanması

Proktoloji uzmanları hangi tedavi yöntemlerini kullanır?

Proktologlar, hastalığın türüne ve şiddetine bağlı olarak farklı tedavi yöntemleri kullanırlar. Bu yöntemler arasında ilaç tedavisi, cerrahi müdahale, lazer tedavisi, skleroterapi ve botoks enjeksiyonu gibi yöntemler bulunabilir.

Ne zaman bir proktoloji uzmanına başvurmalı?

Aşağıdaki belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız bir proktologa başvurmanız önerilir:

• Makatta kanama
• Makatta ağrı veya kaşıntı
• Makatta şişlik veya kitle
• Dışkılama alışkanlıklarında değişiklik
• Dışkıda kan veya mukus
• Kabızlık veya ishal

Özetle; proktoloji, makat hastalıkları ve kolon (kalın bağırsak) hastalıkları ile ilgilenen bir bilim dalıdır.  Genel cerrahi bölümünün bir uzmanlık alanıdır. Proktoloji kolon hastalıkları ve basur, makat çatlağı, anal fistül gibi makat bölgesi hastalıklarının tanı ve tedavisi ile uğraşır. Bu konuda uzman olan kişilere proktolog adı verilir.

Bağırsak sağlığı, vücudumuz için oldukça önemlidir çünkü bağırsaklar, besinlerin sindirildiği ve besin maddelerinin emildiği bir organdır. Ayrıca bağırsaklar, vücudumuzdaki zararlı maddelerin ve toksinlerin atıldığı bir kanal görevi de görmektedir.

Bağırsak sağlığı ile ilgili problemler, kronik kabızlık, ishal, irritabl bağırsak sendromu (IBS), bağırsak iltihapları (örneğin, Crohn hastalığı ve ülseratif kolit), bağırsak kanseri ve diğer hastalıklar gibi çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir.

Probiyotikler, sağlıklı bağırsaklara sahip olmamızda yardımcı olan yararlı bakterilerdir. Probiyotikler, doğal olarak bazı besinlerde bulunur veya takviye olarak alınabilir. Probiyotiklerin düzenli tüketimi, sağlıklı bir bağırsak mikrobiyotası oluşturarak, bağırsak sağlığını koruma ve geliştirme yararına sahiptir.

Probiyotiklerin faydaları arasında, sindirimi kolaylaştırma, bağırsak hareketliliğini artırma, bağışıklık sistemini güçlendirme, toksinleri atma ve inflamasyonu azaltma yer alır.

Ancak, probiyotiklerin bazı insanlarda gastrointestinal semptomlara, özellikle gaz ve şişkinlik gibi yan etkilere neden olabileceği de bilinmektedir. Ayrıca, herhangi bir probiyotik takviyesi almadan önce, özellikle probiyotik içeren gıdalarla ilgili alerjiniz varsa, sağlık uzmanınıza danışmanız önemlidir.

Bağırsak hastalığı olan bir kişi hastanenin genel cerrahi veya gastroenteroloji polikliniğinden randevu almalıdır. Bağırsak hastalıkları ile genel cerrahi veya gastroentroloji bölümü doktorları bakar. Genel cerrahi uzmanı ve gastroenteroloji uzmanı, bağırsak hastalıklarının tanısı ve tedavisi konusunda uzmanlaşmış olan doktorlardır. 

Bağırsak ağrısı genellikle karın bölgesinde hissedilir. İnce ve kalın bağırsaklar karın boşluğu içinde yer alır. Bu yüzden bağırsak hastalıklarına bağlı ortaya çıkan ağrılar karın bölgesinde hissedilir. Bağırsağın hastalıklı bölgesine göre ağrının vurduğu karın bölgesi değişebilir. Örneğin kör bağırsak olarak da bilinen apandiksin iltihabı demek olan apandisit ağrısı, önce göbek etrafında başlar, daha sonra karnın sağ alt bölgesine vurur ve burada hissedilmeye başlar. 

Bağırsak hastalıklarında görülen belirtiler, problemin olduğu bağırsak bölümüne göre değişir. Ancak bağırsak hastalıklarında görülen belirtiler genellikle benzerdir. Karın ağrısı, ishal, kabızlık, şişkinlik, mide bulantısı; bağırsak hastalıklarında en sık görülen belirtilerdir. bu tür problemleri olan kişilerin vakit kaybetmeden bir doktora gitmesi gerekir.