Uyku apnesi nedir?

İnsomnia, uyuyamama hastalığı olarak da bilinir. İnsomnia, uykuya dalmada güçlük çekme, uykuya dalamama, uyuduktan sonra çok erken saatlerde uyanma, gece boyunca uykunun bölünmesi şeklinde kendini gösteririr. Depresyon, anksiyete gibi psikolojik sorunlardan ya da kalp, akciğer gibi organlara ait rahatsızlıklardan, kullanılan ilaçlardan veya yaşam tarzından kaynaklanabilir.

Sağlıklı uyku alışkanlıkları, vücudun dinlenmesi ve yenilenmesi için önemlidir. Sağlıklı uyku alışkanlıklarını sıralayabiliriz:

Düzenli uyku programı: Her gece aynı saatte uyumak ve uyanmak, vücudunuzun uyku rutinine alışmasına yardımcı olur.

Rahat bir yatak: Yatağınızın konforlu ve destekleyici olması, uyku kalitenizi artırabilir.

Karanlık bir ortam: Gece boyunca tamamen karanlık bir odada uyumak, vücudunuzun melatonin hormonunu doğal olarak salgılamasına yardımcı olur.

Sessiz bir ortam: Sessiz bir ortamda uyumak, uykunuzun daha kaliteli olmasını sağlayabilir.

Teknolojik cihazlardan uzak durmak: Telefon, tablet veya bilgisayar gibi teknolojik cihazları yatağınızdan uzak tutmak, uykunuzu bozmamaya yardımcı olabilir.

Kafeinden kaçınmak: Kafein içeren içeceklerin alımı, uyku kalitenizi olumsuz etkileyebilir.

Stres yönetimi: Stres, uyku kalitenizi olumsuz etkileyebilir. Yatmadan önce gevşeme teknikleri veya meditasyon gibi stres yönetimi teknikleri uygulamak, daha rahat bir uyku sağlayabilir.

Uygun sıcaklık: Uyku sırasında vücut sıcaklığı düşer. Bu nedenle, yatmadan önce oda sıcaklığınızın serin olmasını sağlamak, uyku kalitenizi artırabilir.

Egzersiz: Düzenli egzersiz yapmak, uykunuzu geliştirmeye yardımcı olabilir. Ancak, yatmadan önce yoğun egzersiz yapmaktan kaçınmak önemlidir.

Alkol ve sigara kullanımından kaçınmak: Alkol ve sigara kullanımı, uykunuzu bozabilir ve uyku kalitenizi düşürebilir.

Sağlıklı uyku alışkanlıklarını benimsemek, daha iyi bir uyku kalitesi sağlayarak daha dinlenmiş ve enerjik hissetmenize yardımcı olabilir.

İstanbul'da uyku testi yapan birçok hastane bulunmaktadır. Uyku testi ya da polisomnografi, uyku kalitesini ve uyku bozukluğunun nedeni belirlemek için yapılır. Kişi uyurken bütün gece boyunca cihazlar yardımıyla kayıt yapılır. Daha sonra bu kayıtlar incelenerek, beyin dalgaları, uyku derinliği, solunumun hızı ve derinliği, horlama sıklığı ve derecesi, solunum durması ve süresi, kan oksijen seviyesi, vücut hareketleri ve kalp ritmi tespit edilir. 

İstanbul'da uyku testi yapan bazı hastaneler vardır. Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi bu hastanelerden birisidir. 

2021 yılında hastane bahçesi içerisinde hizmet vermeye başlayan uyku bozuklukları biriminde,ev ortamı hassasiyetinde özel odalar bulunmaktadır. Bu odalarda hastalar uyurken gece boyu takip edilirler ve verileri kaydedilir. Hizmet almak isteyen kişilerin bu birime başvurmaları takdirde ilgili personeller tarafından yönlendirilmektedir. 

Uyku felci, halk arasında karabasan olarak da bilinen, uykuya dalma veya uyanma sırasında geçici olarak hareket edememe veya konuşamama durumudur. Genellikle birkaç saniye veya dakika sürer ve oldukça korkutucu olabilir.

Uyku felci sırasında 

• Kişi uyanık ve çevresinin farkındadır.
• Hareket edemez veya konuşamaz.
• Nefes almada zorluk çekebilir.
• Göğsünde ağırlık hissedebilir.
• Hallüsünasyonlar görebilir veya garip sesler duyabilir.

Uyku felcinin nedenleri

• Uyku yoksunluğu
• Stres
• Düzensiz uyku saatleri
• Narkolepsi ve uyku apnesi gibi bazı tıbbi durumlar
• Bazı antidepresan ilaçlar

Uyku felcinin tedavisi

Uyku felcinin genellikle kendiliğinden geçmesi nedeniyle özel bir tedavisi yoktur. Ancak bazı yöntemler uyku felci ataklarının sıklığını ve şiddetini azaltmaya yardımcı olabilir:

Uyku hijyenini iyileştirmek

• Her gece aynı saatte yatıp kalkmaya özen gösterin.
• Yatmadan önce kafein ve alkolden kaçının.
• Yatmadan önce elektronik cihazlardan uzak durun ve yatak odanızı karanlık, sessiz ve serin tutun.
• Yatmadan önce rahatlama teknikleri uygulayın (meditasyon, yoga).

Stres seviyenizi kontrol altına almak

• Düzenli egzersiz yapın.
• Yoga, meditasyon, nefes egzersizleri gibi stresi azaltan teknikler uygulayın.
• Gerekirse bir psikolog veya psikiyatristten destek alın.

Uyku apnesi gibi diğer olası nedenleri araştırın

• Uyku apnesi, uyku felcinin bir nedeni olabilir. Doktorunuz uyku apnesi testi yaparak bu olasılığı araştırabilir.

Uyku felci ataklarını yönetmek için

• Rahatlamaya çalışın ve panik yapmayın.
• Derin nefes alıp verin.
• Parmaklarınızı veya ayak parmaklarınızı kıpırdatmaya çalışın.
• Gözlerinizi açmaya çalışın.
• Yanınızdaki birine seslenin.

Uyku felci yaşıyorsanız ve:

• Ataklar sık ve şiddetliyse
• Uyku problemleri yaşıyorsanız
• Günlük hayatınızı etkileyecek kadar endişeliyseniz

doktorunuza görünmeniz önemlidir. Doktorunuz, altta yatan herhangi bir tıbbi durumu ekarte etmeye yardımcı olabilir ve uyku felci ataklarını yönetmeniz için ipuçları verebilir.