Siroz nedir? Belirtileri, nedenleri ve tedavisi nelerdir?

Siroz, karaciğerde skar dokusunun oluşmasına neden olan bir hastalıktır. Karaciğerde oluşan skar dokusu, karaciğerin çalışmasını zorlaştırabilir ve sonunda karaciğer yetmezliğine yol açabilir.

Siroz nedir?

Siroz, karaciğerin ilerleyici bir hastalığıdır. Karaciğer hücrelerinin hasar görmesi ve sertleşmesi sonucu ortaya çıkar. Bu durum, karaciğerin işlevini yerine getirmesini zorlaştırır ve zamanla karaciğerin yetmezliğine yol açabilir.

Siroz belirtileri nelerdir?

Siroz belirtileri genellikle hastalığın ilerlemiş evrelerinde ortaya çıkar. En yaygın belirtiler şunlardır:

• Yorgunluk
• Halsizlik
• Kilo kaybı
• İştahsızlık
• Mide bulantısı ve kusma
• Karın şişliği
• Bacaklarda şişlik
• Ciltte ve gözlerde sararma (sarılık)
• Kaşıntı
• Kan pıhtılaşması sorunları
• Karaciğer yetmezliği belirtileri (konfüzyon, ensefalopati)

Siroz neden olur?

Sirozun en yaygın nedenleri şunlardır:

• Alkol kullanımı: Alkol, karaciğerde hasara yol açan ve siroz riskini artıran bir faktördür.
• Hepatit B ve C: Hepatit B ve C virüsleri karaciğere zarar verebilir ve siroz riskini artırabilir.
• Yağlı karaciğer hastalığı: Yağlı karaciğer hastalığının ilerlemiş evreleri siroz riski oluşturur.
• Otoimmün hepatit: Vücudun bağışıklık sisteminin karaciğere saldırması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır.
• Primer biliyer kolanjitis: Safra kanallarının iltihaplanması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır.
• Hemokromatozis: Vücutta aşırı demir birikmesi sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır.
• Wilson hastalığı: Vücutta aşırı bakır birikmesi sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır.

Siroz nasıl teşhis edilir?

Siroz teşhisi için doktorunuz aşağıdakileri yapabilir:

• Tıbbi geçmişinizi ve semptomlarınızı sorgulayabilir.
• Fizik muayene yapabilir.
• Kan testleri isteyebilir.
• Karaciğer görüntüleme testleri (ultrason, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans görüntüleme) isteyebilir.
• Karaciğer biyopsisi yapabilir.

Siroz nasıl tedavi edilir?

Siroz tedavisinin amacı karaciğerin daha fazla hasar görmesini önlemek ve komplikasyonları yönetmektir. Tedavi, sirozun nedenine ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişir. Tedavide şunlar yer alabilir:

• Alkol ve diğer zararlı maddelerden uzak durmak: Alkol sirozun en önemli nedenlerinden biridir. Alkol kullanımı kesildiğinde karaciğerin iyileşme şansı artar.
• Hepatit B ve C tedavisi: Hepatit B ve C virüsleri karaciğere zarar verebilir ve siroz riskini artırabilir. Antiviraller ile bu virüslerin kontrol altına alınması karaciğerin korunmasına yardımcı olabilir.
• Yağlı karaciğer hastalığının tedavisi: Yağlı karaciğer hastalığı siroz riskini artırabilir. Kilo verme, sağlıklı beslenme ve egzersiz gibi yaşam tarzı değişiklikleri yağlı karaciğer hastalığının tedavisinde yardımcı olabilir.
• İlaçlar: Sirozun nedenine ve hastanın semptomlarına göre çeşitli ilaçlar kullanılabilir.
• Karaciğer nakli: Siroz ilerlemiş ve karaciğer fonksiyonları bozulmuş hastalarda karaciğer nakli hayat kurtarıcı bir tedavi seçeneği olabilir.

Sirozlu hastalar ne kadar yaşar?

Sirozlu hastaların yaşam süresi, hastalığın nedenine, evresine ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişir. Sirozun erken teşhis ve tedavisi ile hastalar uzun yıllar yaşayabilir.

Siroz önlenebilir mi?

Siroz önlenebilir bir hastalıktır. Siroz riskini azaltmak için şunlar yapılabilir:

• Alkol tüketimini sınırlamak veya tamamen kesmek
• Hepatit B ve C aşısı yaptırmak
• Sağlıklı beslenmek
• Düzenli egzersiz yapmak
• Sağlıklı bir kiloyu korumak
• Toksik kimyasallara maruz kalmaktan kaçınmak.

Kaynak:

1. Gines P, et al. Liver cirrhosis. The Lancet. 2021; doi:10.1016/S0140-6736(21)01374-X.
2. Feldman M, et al., eds. Overview of cirrhosis. In: Sleisenger and Fordtran's Gastrointestinal and Liver Disease: Pathophysiology, Diagnosis, Management. 11th ed. Elsevier; 2021. https://www.clinicalkey.com. Accessed Jan. 6, 2023.
3. Wilson R, et al. Cirrhosis. Medical Clinics of North America. 2022; doi:10.1016/j.mcna.2021.12.001.
4. https://www.tkad.org.tr/wp-content/uploads/2021/09/karaciger-sirozu-ve-komplikasyonlari.pdf