Bağırsak kanseri nedir?

Rektum kanseri ile kolon kanseri her ne kadar bağırsak kanseri olsa da, aynı kanser değildir. Bu iki kanser türü birbirinden farklıdır. Rektum ve kolon kanserinin belirtileri ve nedenleri birbirine benzer. Her ne kadar farklı isimlerle belirtilselerde, bu iki hastalık uygulanan tedavi yöntemleri açısından birbirinden farklıdır. Rektum, kalın bağırsağın makattan önceki son kısmıdır. Bulunduğu yer nedeniyle, pelvis (leğen) boşluğunda bulunan diğer organlardan güçlükle ayrılan dar bir alanda bulunmaktadır.

Rektum kanseri, bir hastadan başkasına bulaşmaz. Rektum kanseri olan bir hasta, hastalığını bir başkasına bulaştırmaz. Bir bağırsak kanseri olan rektum kanserinin solunum yoluyla, temes yoluyla ve cinsel yolla bulaştığına dair bulguya rastlanmamıştır. Ancak rektum kanseri genetik özellik taşıyabilir. Eğer bir kişinin aile üyelerinden birinde rektum kanseri görülmüşse, bu kişide de rektum kanseri görülme riski daha fazladır.  

Eğer bir kişide rektum kanseri ya da kolon kanserininden şüphe ediliyorsa, en kısa zamanda vakit kaybetmeden gastroenteroloji veya genel cerrahi bölümüm doktorlarına gidilmelidir. bağırsak kanserinin tanı ve cerrahi tedavisi konusunda uzmanlaşmış olan doktorlar genel cerrahi doktorlarıdır. 

Kolon kanseri ameliyatında amaç kalın bağırsak kanserinin başarılı bir şekilde çıkartılması ve eğer mümkünse kanserli kısım çıkarttıktan sonra bağırsağın devamlılığının sağlanmasıdır. Böylece hastanın ameliyattan sonra eskiden olduğu gibi normal yoldan dışkılama yapabilmesi sağlanmış olur. Kalın bağırsak kanseri ameliyatlarından sonra hastaların %95'inde bağırsak devamlılığını sağlamak mümkündür. Yani kolon kanseri ameliyatlarından sonra, bağırsağın dışarı alınması yani karındaki torbaya bağlanması çok nadir bir durumdur. Ancak kalın bağırsağın en son parçası olan ve rektum adı verilen yerden köken alan rektum kanserinde durum farklı daha olabilir. Bazen kolon kanseri ameliyatı sırasında, bazı nedenlerden dolayı geçici veya kalıcı olarak kalın bağırsak karın duvarına ağızlaştırılabilir. Kalın bağırsağın karın duvarına ağızlaştırılmasına kolostomi adı verilir.

Kalın bağırsağın bazı nedenlerden dolayı ameliyat ile karın ön duvarına ağızlaştırılmasına kolostomi adı verilir. Kolostomi uyhulanan hastaların bağırsak içerikleri karın cildine yapıştırılan ve kolostomi denilen özel bir torbaya boşalır. Normalde kalın bağırsak içeriği dışkı olarak makat yolu ile dışarıya atılır. Kolostomi uç ve halka (loop) olmak üzere farklı iki şekilde uygulanabilir. Kalın bağırsak tam olarak kesilip bir ucu karın duvarına ağızlaştırılırsa buna uç kolostomi denir. Halka (loop) kolostomi de ise kalın bağırsak tam olarak kesilmez. Lümenin bir kısmı kesilir ve açıklık karın duvarına ağızlaştırılır. Bu şekilde uygulanan kolostomiye ise halka kolostomi denir. İnce bağırsağın karın duvarına ağızlaştırılmasına ise ileostomi denir. 

Kolon (bağırsak) kanserinin en önemli belirtisi dışkılama alışkanlığında değişikliktir. Bu kabızlık ya da ishal şeklinde olabilir. Kolon yani lalın bağırsak uzun bir organdır. Vücudun sağından soluna doğru uzanır. Bağırsağın vücudun sol tarafında kalan kısmı, sağ tarafında kalan kısmına göre daha ince yani dardır. Bundan dolayı sol taraftaki kanserlerde dışkı daha ince olur.  Bağırsağın sağ tarafından köken alan kanserler ise, sağ taraf daha geniş olduğu için biraz daha geç belirti verir ve daha geç dönemde tanı konur. Sağ ya da sol tarafta olsun başlıca kolon kanseri belirtileri şunlardır. 

• Dışkılama sonrası hala dışkı varmış hissi
• Dışkılama düzeninde bozulma (ishal ya da kabızlık)
• Dışkılama sonrası kanama
• Dışkıda kan görülmesi
• Dışkılama yaparken ağrı olması
• Dışkıda şeffaf ve sümüksü bir salgı 
• Karın ağrısı
• Karında şişkinlik

Kolon kanseri veya bağırsak kanseri ilk belirtisi genellikle dışkılama alışkanlığındaki değişikliktir. Bu durum kendini ishal veya kabızlık şeklinde gösterir.  Kolon kanserinin en sık belirtileri şunlardır;

• Kabızlık veya ishal 
• Nedeni belli olmayan karın ağrısı
• Dışkı kokusunda değişiklik
• Dışıda incelme
• Kansızlık (anemi)
• Kanlı dışkı
• Dışkılama sonrası makattan kan gelmesi
• Dışkılama sonrası rahatlayamama, bağırsakların tam olarak boşalmadığı hissi
• Ağrılı dışkılama
• Karında şişlik hissi
• Gaz sancısı ya da kramp,
• İştahsızlık
• Kilo kaybı
• Dışkı renginde koyulaşma
• Hâlsizlik, çabuk yorulma 

Kolon (bağırsak) kanseri açısından bazı kişiler risk altındadır. Kolon kanseri bazı kişilerde daha sık görülür.

Kolon kanserine neden olan ancak önlenebilir olan risk faktörleri;

• Aşırı kilo (obezite) 
• İşlenmiş gıdaları (salam, sosis) çok tüketmek 
• Karbonhidrattan zengin ve lif bakımından fakir gıdalarla beslenmek
• hareketsiz bir yaşam 
• Aşırı kırmızı et tüketmek,
• Sigara kullanmak,
• Aşırı alkol almak.

Kolon kanserine neden olan ancak önlenemeyen faktörleri;

• Yaşlanmak 
• Kalın bağırsak polipleri
• Ülseratif kolit ya da Crohn hastalığı gibi inflamatuvar bağırsak hastalığı
• Genetik yatkınlık
• Diyabet
• Ailede kalın bağırsak polipleri veya kolon kanser olması
• Daha önceden kolon kanseri geçirmiş olmak
• Yumurtalık, meme ya da rahim kanseri olması.

Kolon kanseri doktorları, kolon kanseri tedavisi konusunda uzmanlaşmış olan doktorlardır. İstanbul'da bir çok kolon kanseri doktoru var. Sizin için en uygun doktoru bulmak için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz;

1. Sigorta şirketinizle görüşün. Hangi doktorların kapsamınız dahilinde olduğunu size söyleyebilirler.
2. Arkadaşlarınızdan ve ailenizden tavsiyeler isteyin. İstanbul'da kolon kanseri tedavisi görmüş kişileri tanıyor olabilirler.
3. Çevrimiçi doktor dizinlerini kullanın. Türk Tabipler Birliği ve İstanbul Tabip Odası'nın web sitelerinde doktor arama araçları bulunmaktadır.

Birkaç doktor bulduktan sonra, randevu almanız ve aşağıdakiler de dahil olmak üzere sizin için doğru olup olmadıklarını değerlendirmeniz önemlidir:

• Deneyim: Doktorun kolon kanseri tedavisinde ne kadar deneyimi var?
• Uzmanlık: Doktor kolorektal cerrahi gibi belirli bir alanda uzman mı?
• Hastane bağlantıları: Doktor hangi hastanelerde ameliyat yapıyor? Bu hastaneler sizin için uygun mu?
• İletişim tarzı: Doktor sizinle açık ve net bir şekilde iletişim kuruyor mu?
• Kişilik: Doktorla rahat hissediyor musunuz?

Kolon kanseri ameliyatı sonrası iyileşme süreci, hastanın genel sağlık durumuna ve uygulanan ameliyatın türüne bağlı olarak değişebilir. Ancak genel olarak, hastalar ameliyattan sonra hastalar birkaç gün hastanede kalır. 

Kolon kanseri ameliyatı sonrası erken dömende hastalarda aşağıdaki durumlar görülebilir;

• Ağrı
• Bulantı ve kusma
• Yorgunluk
• Şişkinlik
• Kabızlık

Kolon kanseri ameliyatı sonrası yine erken dönemde hastalarda idrar sondası, drenaj tüpleri bulunabilir ve antibiyotikler, ağrı kesiciler alabilir. 

Hastalar hastaneden taburcu olduktan sonra, dikkat etmesi gereken husular şunlardır;

• Yeterince dinlenmek
• Bol sıvı içmek
• Yüksek lifli diyet yapmak
• Ağrı kesiciler almak
• İnsizyon bölgesini temiz ve kuru tutmak
• Takip randevularına gitmek

Çoğu hasta, kolon kanseri ameliyatından sonra altı ila sekiz hafta içinde normal aktivitelerine dönebilir. Ancak, tam iyileşme altı aya kadar sürebilir.

Kolon kanseri ameliyatı sonrası oluşabilecek bazı komplikasyonlar şunlardır;

• Kanama
• Enfeksiyon
• Kan pıhtıları
• Yara iyileşmesi ile ilgili sorunlar
• Bağırsak tıkanıklığı

Hastalar herhangi bir komplikasyon belirtisi yaşarsa derhal tıbbi yardım almalıdır. Kolon kanseri ameliyatı sonrası iyileşme süreci zor olabilir, ancak birçok hasta tam iyileşme sağlayabilir.