Diyabet nedir ve nasıl tedavi edilir?

Nefeste aseton kokusu, şeker hastalığının tipik belirtisidir. Tip 1 diyabet, insülin hormonu eksikliğinden kaynaklanır. Bu durumda vücud, gerekli enerjiyi sağlayabilmek için yağları yakmaya başlar. Yağların yanması sonucu keton gazı açığa çıkar. Açığa çıkan keton gazı aseton kokusu şeklinde hissedilir. Şeker hastalığının diğer belirtileri şiddetli ağız kuruluğu, sık idrara çıkma ve yorgunluktur.

Tokluk kan şekeri, yemekten 2 saat sonra alınan kanda ölçülen kan şekeri düzeyidir. Tokluk kan şekerinin 140 mg/dl üzerinde olması, kişinin şeker hastalığı açısından riskli olduğu anlamına gelir. Tokluk kan şekerinin  70-160 mg/dl arasında olması gerekir. Eğer 200 mg/dl üstünde ise bu durum kişide şeker hastalığı olduğu anlamına gelir. 

Gizli şeker ya da tıpta bilinen adıyla pre-diyabet, kan şekerinin olması gereken normal değerinin üzerinde, ancak şeker hastası kabul edilecek kadar da yüksek seviyede olmadığı durumdur. Gizli şeker olan kişilerde diyabet görülme oranı, gizli şekeri olmayanlara göre daha fazladır.

Pre diyabet, diybet hastalığından bir önceki dönemdir. Halk arasında gizli şeker olarak bilinir. Bu kişilerin kan şekeri olması gereken normal değerinin üzerindedir, ancak şeker hastası kabul edilecek kadar da yüksek seviyede değildir. Gizli şeker olan kişilerde diyabet görülme oranı, gizli şekeri olmayanlara göre daha fazladır.

Gizli şeker (pre diyabet)  belirtileri şunlardır;

• Kilo artışı 
• Sık acıkma
• Çok yemek yeme 
• Yüksek kan basıncı
• Aniden sinirlenme ve öfke atakları
• Kolesterol yüksekliği
• Halsizlik
• Yorgunluk
• Dikkat eksikliği 
• Ağız kuruluğu 
• Görme netliğinde azalma ve bulanık görme 
• Ciltte renk koyulaşması
• Uykusuzluk 

İnsülin kullanılması için belirleyici olan bir kan şekeri düzeyi yoktur. Hangi hastada insülin kullanılması gerektiği hastadan hastaya değişir. Kan şekeri seviyesinin yanında hastanın şikayetlerinin olup olmaması da bu kararı vermede önemlidir. 

Kan şekeri, kandaki glikoz düzeyidir. Glikoz, gıdalarla alınan karbonhidratların sindirilerek parçalanması sonucu ortaya çıkar. Fazlası vücutta glikojen olarak depolanır. Glikojenin parçalanması sonucu da glikoz ortaya çıkar. Kan şekeri dendiğinde kanda bulunan glukoz düzeyi anlaşılır. Birimi miligram/desilitre (mg/dl)’ olarak ifade edilir. 

Tokluk kan şekeri, yemekten bir süre sonra kanda ölçülen glikoz düzeyidir. Tokluk kan şekeri, yemeğin ilk lokmasından 2 saat geçtikten sonra alınan kanda ölçülür.

Açlık kan şekeri, aç karına alınan kandaki glikoz seviyesidir. Açlık kan şekeri ölçümü için, 8 ila 10 saat bir açlık gerekir. Normal sağlıklı bir kişide açlık kan şekeri 100 mg/dl’nin altında bir değerde olması gerekir. Şeker hastalığı tanı ve takibinde kullanılan bir testtir.

Hipoglisemi (düşük kan şekeri), kan şekerinin normalden düşük seviyelere inmesi durumudur ve şiddetli hipoglisemi hayati tehlike yaratabilir. İşte hipoglisemi durumunda yapılması gereken ilk yardım adımları:

Kişinin kan şekeri seviyesini kontrol edin: Eğer kişinin hipoglisemi olduğundan şüpheleniyorsanız, kan şekeri seviyesini kontrol edin. Eğer ölçümler normalin altındaysa hipoglisemi olabilir.

Hızlı emilen şekerli bir şeyler verin: Hipoglisemi durumunda kişiye hızlı emilen bir şekerli gıda verin. Örneğin, 1-2 parça şeker, bal, meyve suyu veya glukoz tabletleri verebilirsiniz.

Kişinin durumunu takip edin: Hipoglisemi durumunda kişinin durumunu sürekli takip edin ve belirtiler kötüleşirse hemen acil tıbbi yardım çağırın.

Bilincini kaybederse müdahale edin: Eğer hipoglisemi durumunda kişi bilincini kaybederse, acil tıbbi yardım çağırmak için hemen harekete geçin. Kişiyi yan yatırın ve başını desteklemek için bir yastık veya başka bir şey kullanın.

Hipoglisemi nedeniyle hayati tehlike varsa acil tıbbi yardım çağırın: Şiddetli hipoglisemi durumlarında, kişinin hayatı tehlikede olabilir. Hemen acil tıbbi yardım çağırın.

Hipoglisemi durumunda hızlı bir şekilde müdahale etmek önemlidir. Şekerli bir gıda vermek, kan şekerini hızlı bir şekilde yükseltir ve belirtilerin azalmasına yardımcı olur. Ancak, hipoglisemi şiddetliyse veya kişi bilincini kaybederse, hemen acil tıbbi yardım çağırmak en doğru adımdır.