Kabızlık nedir ve nasıl tedavi edilir?

Kabızlık neden olur? Kabızlığın  en sık görülen nedenleri şunlardır;

• Yeterli miktarda sıvı alımının olmaması
• Lifli gıdalardan fakir diyetle beslenmek
• Bağırsak hareketlerini  yavaşlatan hipotiroidi gibi bazı metabolik ve sindirim sistemi bozuklukları
• Crohn hastalığı
• Divertikülit 
• Bağırsak polipleri
• Bağırsak kanseri
• Hormonal dengesizlikler
• Bazı ilaçlar (Lityum, antipsikotikler, bazı antidepresanlar, bazı epilepsi ilaçları, demir ilaçları)
• Hamilelik 
• Stres


•  

Sürekli kabızlık aşağıdaki durumlardan kaynaklanabilir;

• Lif açısından fakir diyet ile beslenmek,
• Sürekli katı gıdalar ile beslenmek,
• Haraketsiz bir yaşam,
• Kullanılan bazı ilaçlar,
• Huzursuz bağırsak sendromu,
• Gebelik,
• Kabızlık ilaçlarının aşırı kullanımı,
• Dışkılama ihtiyacının ertlenmesi,
• Vücudun sıvı kaybetmesi

Kabızlık, bağırsak hareketlerinin düzensizleşmesi veya yavaşlaması sonucu, dışkının sertleşerek ve geç çıkması nedeniyle ortaya çıkan sindirim sistemi sorunudur. Bu durum, dışkılamayı güçleştirir ve ağrı, rahatsızlık ve hatta bazı durumlarda bağırsak tıkanıklığına neden olabilir. Kabızlık, genellikle birkaç gün veya daha uzun süre devam edebilir. Bireylerin tuvalete gitmek için daha fazla zorlanmaları ve bu nedenle dışkılamada acı hissetmeleriyle kendini gösterir. Ayrıca, kabızlık durumunda kişilerin dışkı renginde ve kıvamında değişiklikler, gaz veya şişkinlik, iştahsızlık ve mide bulantısı gibi diğer belirtileri de olabilir.

Kabızlık, dışkının sertleşerek ve geç çıkması sonucu, dışkılama güçlüğü, ağrı, rahatsızlık ve hatta bağırsak tıkanıklığına neden olabilen bir sindirim sistemi sorunudur. Kabızlık ayrıca dışkı renginde ve kıvamında değişiklikler, gaz veya şişkinlik, iştahsızlık ve mide bulantısı gibi diğer belirtiler de ortaya çıkarabilir. Kabızlık, bazı hastalıkların belirtisi olabilir ve uzun süre devam ederse bir doktora danışmak önerilir.

Kabızlık her yaşta görülebilen bir sindirim sorunudur, ancak yaşlı insanlar, hamile kadınlar ve çocuklar daha yüksek risk altındadır. Yaşlı insanların bağırsak hareketleri yavaşlayabilir ve sıvı alımı azalabilir, bu nedenle kabızlık yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Hamile kadınlar, hormonal değişiklikler nedeniyle kabızlık yaşayabilirler ve çocuklar da diyetleri ve sıvı alımları nedeniyle kabızlık yaşayabilirler. Ayrıca, bazı kronik hastalıklar, kullanılan ilaçlar ve bazı yaşam tarzı faktörleri de kabızlık riskini artırabilir.

Kabızlık tedavisi, altta yatan nedenlere bağlı olarak değişebilir. İlk önce, diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri, örneğin lif açısından zengin gıdaların tüketilmesi, yeterli miktarda su içilmesi, egzersiz yapılması ve düzenli tuvalete çıkılması gibi önlemler önerilir. Eğer diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri yeterli değilse, doktorlar birçok farklı ilaç ve tedavi seçeneği sunabilirler. Kabızlık tedavisinde kullanılan ilaçlar arasında laksatifler, osmotikler, çiğneme tabletleri, bağırsak hareketlerini uyarıcı ilaçlar ve rektal lavmanlar yer alır. Daha ciddi durumlarda, hastanede tedavi gerekebilir. Ancak, uzun süreli veya tekrarlayan kabızlık durumunda, altta yatan nedenin belirlenmesi ve tedavi edilmesi için bir doktora danışmak önemlidir.

Kabızlık ilaçları, kabızlık semptomlarını hafifletmek veya gidermek için kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçlar, farklı şekillerde işlev gören ve bağırsak hareketlerini hızlandıran veya dışkının yumuşamasına yardımcı olan çeşitli tiplerde olabilir. Bazı kabızlık ilaçları şunlardır:

Laksatifler: Dışkının yumuşamasına ve bağırsak hareketlerinin hızlandırılmasına yardımcı olurlar. En yaygın kullanılan laksatifler arasında psillium, metilselüloz, sodyum pikosülfat, bisakodil ve senna yer alır.

Osmotik ajanlar: Dışkıya su çekerek dışkının yumuşamasını sağlarlar. En yaygın kullanılan osmotik ajanlar arasında laktuloz, polietilen glikol ve magnezyum hidroksit yer alır.

Çiğneme tabletleri: Dışkının hareketini uyararak kabızlığı hafifletirler. En yaygın kullanılan çiğneme tabletleri arasında sennosid ve bisakodil yer alır.

Rektal lavmanlar: Dışkının yumuşatılmasına ve bağırsak hareketlerinin hızlandırılmasına yardımcı olurlar. En yaygın kullanılan rektal lavmanlar arasında sodyum fosfat ve gliserin yer alır.

Kabızlık ilaçlarının kullanımı konusunda doktor önerileri dikkate alınmalı ve ilaçlar doğru şekilde kullanılmalıdır.

Kabızlıkla birlikte görülebilen diğer belirtiler şunları içerebilir:

Zorlanarak dışkı çıkarma
Dışkılama sırasında ağrı veya rahatsızlık hissi
Sert veya kuru dışkı
Dışkıda kan görülmesi
Karın ağrısı veya şişkinlik
Gaz sancısı veya gaz şikayetleri
İştahsızlık
Bulantı ve kusma
Genel olarak halsizlik veya yorgunluk hissi.
Bu belirtiler bazı durumlarda ciddi bir sağlık sorunun belirtisi olabilir, bu nedenle tedavi edilmesi gerekebilir.

Kabızlıkla mücadele etmek için beslenme düzeninde yapılacak değişiklikler şunları içerebilir:

Yeterli miktarda su içmek
Yeterli miktarda lifli gıdalar tüketmek, özellikle sebzeler, meyveler ve tam tahıllı ürünler
Kırmızı et, peynir ve işlenmiş gıdaların tüketimini sınırlandırmak
Probiyotik gıdalar, örneğin yoğurt, kefir ve turşu gibi besinleri tüketmek
Fiziksel aktiviteyi artırmak
Kahve gibi kafeinli içeceklerin tüketimini sınırlandırmak
Aşırı alkol tüketiminden kaçınmak
Yeterli miktarda magnezyum, çinko ve B vitaminleri gibi bağırsak sağlığı için önemli olan mineraller ve vitaminleri almak.
Ancak, kabızlık sorunu kişiye özgü olabilir ve beslenme düzeninde yapılacak değişiklikler her zaman etkili olmayabilir. Bu nedenle, belirtileri hafifletmek için bir sağlık uzmanıyla görüşmek önemlidir.

Kabızlıkta tüketilmemesi gereken gıdalar şunları içerebilir:

İşlenmiş gıdalar, özellikle şekerli, tuzlu veya yağlı olanlar
Kırmızı et, özellikle de yağlı etler
Süt ve süt ürünleri, özellikle laktoz intoleransı olan kişilerde
Beyaz ekmek, unlu mamuller ve pirinç
Kahve, çay ve kafein içeren içecekler
Alkol, özellikle aşırı tüketildiğinde
Bazı meyveler, örneğin muz, elma ve armut gibi olgunlaşmamış veya sert meyveler.
Bu gıdalar kişiden kişiye değişebilir ve bazı insanlar bu gıdaları tükettiklerinde kabızlık yaşamayabilirler. Ancak, genel olarak sağlıklı bir beslenme düzeni kabızlık sorununu hafifletmeye yardımcı olabilir.