Hipertansiyon nedir?

Tansiyon, atardamarlar içerisinde ölçülen kan basıncıdır. Kalp kası kasıldığında, kalpiçindeki kan atardamarlara pompalanır. Bu sırada atardamarlar içerisinde ölçülen basınç (sistolik basınç)  büyük tansiyon, kalp kası gevşediğinde ölçülen basınç (diastolik basınç) ise küçük tansiyon olarak tarif edilir.  İdeal tansiyon kişiden kişiye göre değişebilmekle birlikte, normalde büyük tansiyon 120-130 mm Hg, küçük tansiyon ise 70-90 mm Hg aralığında olmalıdır. 

Kan basıncının normalden yüksek olmasına hipertansiyon denir. Hipertansiyon bazı kişilerde daha sık görülür. Hipertansiyon için en önemli risk faktörleri şunlardır; haraketsiz bir yaşam tarzı, aşırı tuz tüketimi, aşırı kilolu olma, sağlıksız beslenme, alkol ve sigara kullanma ve genetik yatkınlık.

Tansiyonunu düşürmenin ve kontrol etmenin bazı yöntemleri vardır. En önemlisi kilo vermektir. Çünkü kilo arttıkça tansiyon da yükselir. Tuzu kısıtlamak, düzenli egzersiz yapmak, sigarayı bırakma ve kafein (kahve) tüketimini azaltmak da tansiyonu düşürmede faydalı olur. Yüksek tansiyon tanısı konulan kişilerin mutlaka tansiyonunlarını evde izlemeleri ve düzenli olarak doktora gitmeleri gerekir. 

Normalde tansiyonun (kan basıncı) 140-90 mm Hg altında olması gerekir. Sağlıklı bir kişide büyük tansiyon 120-130 mm Hg, küçük tansiyon ise 70-90 mm Hg arasında olmalıdır. Büyük tansiyonun 140 mm Hg veya küçük tansiyonun 90 mm Hg üzerinde olması yüksek tansiyon (hipertansiyon) olarak kabul edilir. 

Reçeteli veya reçetesiz olarak kullanılan bazı ilaçlar kan basıncını (tansiyon) yükseltir. Bu ilaçlardan bazıları şunlardır;

• Antidepresanlar (depresyon tedavisinde kullanılan ilaçlar)
• Dekonjestanlar (burun tıkanıklığını gideren ilaçlar)
• Doğum kontrol hapları
• Ağrı kesici ilaçlar (aspirin, ibuprofen gibi nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar) 

Bir kişinin tansiyonu yani kan basıncı ölçümü ilk kez ölçülüyorsa her iki koldan yapılmalıdır. Yüksek olan koldaki kan basıncı hastanın kan basıncı olarak kabul edilmelidir. Daha sonraki dönemelerde izlem amacıyla yapılan tansiyon ölçümlerde artık sağ koldan yapılmalıdır.

Beyaz önlük hipertansiyonu ya da ofis hipertansiyonu, bir kişinin kan basıncının ev ortamında ölçüldüğünde normal iken hastanede veya doktor muayenehanesinde ofisinde yapılan ölçümlerde kan basıncının (tansiyon) yüksek çıkması durumudur. Daha önceleri bu durumun normal kabul edilir ve önemsenmez idi.  Ancak daha sonra yapılan çalışmalarda beyaz önlük hipertansiyonu olan kişilerde, zamala kan basıncının yükseldiği görülmüştür. Bu yüzden beyaz önlük hipertansiyonu olan kişilerin 24 saatlik kan basıncı takiplerinin yapılması gerekir.

Esansiyel hipertansiyon ya da primer hipertansiyon, yüksek tansiyonun (kan basıncı yüksekliği) herhangi bir sağlık sorunundan kaynaklanmadığı hipertansiyondur. Eğer tansiyon yüksekliği bir sağlık sorunu nedeniyle meydana geliyorsa buna ikincil (sekonder) hipertansiyon adı verilir.

Tansiyonu bilekten değil koldan ölçülmeli. Tansiyon hastaları evde kullandıkları bilekten ölçüm yapan cihazlarda yanlış sonuçlar ile karşılaşılabilmektedir. Tansiyon takibi hayati bir öneme sahiptir. Bu yüzden mümkünse tansiyon ölçümünde koldan ölçen bir tansiyon aletinin tercih edilmesi gerekir. 

Tansiyon aleti, kan basıncı (tansiyon) ölçümünde kullanılan cihazlardır. Tansiyon aletinin çeşitli tipleri bulunmaktadır. Tansiyon ölçümü için kullanılan bu cihazların havalı, civalı ve elektronik türleri bulunmaktadır. Cıvalı olan tansiyon cihazları daha çok, hasta yoğunluğunun çok fazla olduğu klinikler ve hastaneler için uygundur. Tansiyon hastaların evde kullanımları için ise elektronik olan tansiyon aletleri tercih edilir.